Lökodistrofik hastalıkların en ağırı olan Zellweger Sendromu,otozomal resesif olarak kalıtılmaktadır. Diğer bir adı Serebro Hepato Renal sendromdur. İnfantil refsum hastalığı ve neonatal adrenolökodistrofi gibi hastalıklar Zellweger spektrumunda olan hastalıklardır. Belirti olarak büyüme geriliği, kas güçsüzlüğü, nörolojik gelişimde gecikme, görme ve işitme sorunları ile kendini gösterir. Kesin bir tedavisi olmayan bu hastalığın prognozu ise hastanın duruma göre kötü seyredebilmektedir. Yazımın devamında bazı yerler bu hastalıktan ZS olarak bahsedeceğim.
Zellweger Sendromu Nedir?
Zellweger Sendromu,peroksizom yokluğu ve peroksizomal fonksiyonel bozukluğunun görüldüğü karaciğer,göz ve ürogenital sistemlerde bozulma ile giden nadir bir hastalıktır. Yaklaşık olarak her 50.000 bireyin bir tanesinde görülmektedir. Japonya gibi ülkelerde bu rakam her 500.000 e kadar çıkmaktadır.
Peroksizom Nedir ?
Peroksizom 1954’te İsveçli öğrenci J. Rhodin tarafından tanımlanmıştır. Bitki ve hayvanlardaki çeşitli katabolik olaylardan sonra ortaya çıkan zehirli maddeleri inaktive edici özelliğe sahiptir.Bu özelliğini bünyesinde barındırdığı katalaz enzimleri ile sağlamaktadır.[1]Zellweger Syndrome – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)
Özetle peroksizomlar normal beyin gelişimi ve normal beyin fonksiyonunun sağlanması için gereklidirler. Peroksizomların olmaması hastalığın nedenleri arasındadır.
Zellweger Sendromu Belirtileri
Zellweger sendromu belirtileri şu şekilde sıralanabilir :
- Emme ve yutma bozuklukları
- Zeka gerilikleri
- Tipik yüz yapıları
- Görme bozuklukları
- Konvülsiyonlar
- Hipotoni
- Büyüme geriliği
Zellweger sendromu hakkında hazırlanan bu tabloda diğer tüm belirtiler ve görülme sıklıkları verilmiştir :
| Belirti ve Bulgular | Görülme Sıklığı |
| Kognitif bozukluk | % 90 |
| Basık burun kökü | % 90 |
| EEG anormalliği | % 90 |
| Epikantus | % 90 |
| Kafatası sütur anormallikleri | % 90 |
| Dış kulak malformasyonları | % 90 |
| Bebeklikte beslenme güçlükleri | % 90 |
| Karaciğer yetmezliği | % 90 |
| Hepatomegali | % 90 |
| Yüksek alın | % 90 |
| Malar düzleşmeler | % 90 |
| Musküler hipotoniler | % 90 |
| Korneal stromada opasite artışı | % 90 |
| Solunum yetmezliği | % 90 |
| Kısa boy | % 90 |
| İskelet displazisi | % 90 |
| Palpebral fissür | % 90 |
| Morfolojik Anormallikler | % 50 |
| Nöronlarda migrasyon bozuklukları | % 50 |
| Damak bozuklukları | % 50 |
| Katarakt | % 50 |
| Koryoretinal anormallikler | % 50 |
| Kriptorşidizm | % 50 |
| Dış üretral meatusun deplase olması | % 50 |
| Kadın psödohermafroditizmi | % 50 |
| Makrosefali | % 50 |
| Malabsorpsiyon bozuklukları | % 50 |
| Mikrosefali | % 50 |
| Multikistik böbrek displazisi | % 50 |
| Nistagmus | % 50 |
| Optik atrofi | % 50 |
| Posterior embriyotokson | % 50 |
| Erken doğum | % 50 |
| Pilor stenozu | % 50 |
| Nöbetler | % 50 |
| Sensorinöral işitme bozuklukları | % 50 |
| Gelişmemiş supraorbital bölge | % 50 |
| Görme bozuklukları | % 50 |
| Koagülasyon anormallikleri | % 7.5 |
| Dil anormallikleri | % 7.5 |
| Brushfield alanları | % 7.5 |
| Glokom | % 7.5 |
| Primer adrenal yetersizlik | % 7.5 |
| Kalınlaşmış ense derisi | % 7.5 |
| Ventriküler septal defekt | % 7.5 [2]Pathogenesis of peroxisomal deficiency disorders (Zellweger syndrome) may be mediated by misregulation of the GABAergic system via the diazepam binding inhibitor – PMC (nih.gov) |
Zellweger Sendromu Laboratuvar Bulguları
Hastalarda hepatomegali, kanda demir ve bakır maddelerinin miktarlarındaki belirgin yükselme görülür. Kanda veya idrarda yağ moleküllerinin miktarlarında artış söz konusudur. Bu durum tanıya da yardımcıdır.
Zellweger Sendromu Tanısı
Bu hastalar doğduklarında yukarıda belirttiğimiz belirti ve bulgulara ek olarak yüz anormallikleri de saptandığında Zellweger den şüphelenilir. Şüpheleri teyit için bazı testler kullanılır. Bunun için en sık kullanılan test VLCFA (Çok uzun zincirli yağ asitleri) testidir.
Zellweger Sendromuna Eşlik Eden Hastalıklar
Genellikle karaciğer büyümesi eşlik eder.Bunun dışında çeşitli kalp hastalıklarıda eşlik edebilmektedir.
Zellweger Sendromu Tedavisi
Hastalığın seyri çok ağırdır ve kesin tedavisi hala bulunmamaktadır.Yapabileceğimiz en iyi tedavi semptomları baskılamaya yönelik tedavidir. Örneğin Zellweger Sendromu beslenme sorunu oluşmuş bebeklerin beslenme tüpü ile beslenmesi sağlanır.
Standart epileptik ilaçlar ile görülen nöbetlerin önüne geçilmeye çalışılır. Hastalara K vitamini takviyesi yapılmalıdır. Günümüze kadar denenmiş tedavi yöntemleri şunlardır:
Dokosaheksaenoik asit: Uzun zincirli doymamış bir yağ asididir ve miyelin oluşumu ve göz gelişimi için önemlidir. ZS hastalarının kan plazmasında bu asidin seviyelerinde düşüklük görülür ancak yapılan randomize kontrollü çalışmalar düşük seviyelerin nörolojik semptomlar bağlantılı olmadığını göstermiştir.[3]Docosahexaenoic acid therapy in peroxisomal diseases: results of a double-blind, randomized trial – PubMed (nih.gov)
Kolik asit: Temelde yağda çözünen vitaminlerin vücut tarafından emilimine yardımcı olan 24 karbonlu bir safra asidi olan kolik asit, ZS hastalarında karaciğer fonksiyonundaki diğer bozukluklar üzerinde test edilmiştir ve FDA tarafından ZS’li hastalarda kullanımı onaylanmıştır.[4]Bile acid treatment alters hepatic disease and bile acid transport in peroxisome-deficient PEX2 Zellweger mice – PubMed (nih.gov)
Lorenzo yağı: Gliseril trioleat ve gliseril trierukatın karışımı olan bu madde adrenolökodistrofi hastalığına sahip kişilerde kullanılmıştır. Plazmadaki çok uzun zincirli yağ asitleri (VLCFA) düzeylerini azalttığı ancak ZS hastalarında hastalığın ilerlemesini etkilemediği izlenmiştir.[5]A two-year trial of oleic and erucic acids (“Lorenzo’s oil”) as treatment for adrenomyeloneuropathy – PubMed (nih.gov)
Zellweger Sendromu Prognozu Nasıldır?
Yenidoğan döneminde hastalığa yakalanan çocukların genellikle hayatta kalma şansı düşüktür ve çoğunlukla ilk yıl içinde kaybedilirler. Daha ileri yaşlarda hastalık ortaya çıkan çocuklarda ise karaciğer yetmezliği gibi ilerleyici sağlık sorunları gelişebilir. Bu durumdaki çocuklar tanı aldıktan sonra yenidoğan dönemine kıyasla biraz daha uzun süre yaşama şansına sahip olabilirler.
Ergenlik döneminde başvuran hastalar ise genellikle biraz daha uzun bir yaşam süresine sahiptir ancak ilerleyen dönemlerde spastisite ve periferik nöropati gibi progresif nörolojik semptomlar geliştirme eğilimindedirler. Bunlar geliştiğinde yaşam süresini olumsuz etkilerler.
Zellweger Sendromu Yaşam Süresi
Hastalık çok ağır olmakla beraber bu sendroma yakalanan hastalar yaklaşık 6-7 ay içerisinde kaybedilirler.Ortalama olarak beklenen yaşam beklentisi 3 aydır. İlk 6 ayını geçmiş bebekler genellikle solunum yetmezliği, gastrointestinal kanamalar ve karaciğer yetmezlikleri ile karşı karşıya kalırlar.
Zellweger Sendromu Tedavi Çalışmaları
Uluslararası Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü (NINDS) ve diğer dünya sağlık enstitüleri bu sendromun genetik temelini keşfetmek ve tamamen tedavi edebilmek için araştırmalara devam etmektedirler.
Gerçek Hayatta Zellweger Sendromlu Hastalar
(11.12.2016 Güncellendi) Aşağıda şu anda yaşayan Zellweger Sendromlu bebekler hakkında bazı bilgiler bulunmaktadır.
6 yaşındaki Isaac ve diğer bebeklerin hikayelerine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Aşağıda Zellweger UK verilerine göre bir galeri oluşturulmuştur :
Aşağıda Zellweger Hastalığına yakalanan bir bebeğin video görüntülerine ulaşabilirsiniz :
Merak ettiklerinizi yorum kısmından sorabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım. Yorumlarınızı bekliyorum.
(Bu yazı ilk defa 22 Ağustos 2017 tarihinde yazılmıştır. Ardından 12 Kasım 2023 tarihinde güncellenmiştir.)
Kaynakça
Benim kızım 3bucuk yaşında desteksiz yürüyemiyor ve konuşamıyor. Sebebini araştırırken Zellweger spektrum bozukluğu teşhisi kondu. Yaşam süresi 6 ay 1 yaş falan görüyorum her yerde. Benim kızımın 1 yaşından sonra gelişiminde gerileme ve durma oldu. Tedavisi yokmuş durumu daha kötüye mi gidecek, bir iç hastalığı vs. yok çok şükür
Hocam zelweger sendromu benim cocugum ayni zamanda amelyatta oldu kalbi delik kalp ilaclari vitaminler bi suru ilac kullaniyorum hepsi pahali zelweger sendromlu cocuklara rapor cikiyor mu
Merhabalar adım özgül.17gün önce kız bebeğim oldu.Dogumdan sonra bebeğim hızlı bir şekilde solunum sıkıntısina girdi ve hipotoniklesti.su an büyük ihtimalle zellweger sendromu deniliyor.genetik sonuçlarını ve kan sonucunu bekliyoruz.uzun yağ asit zinciri çıkarsa kesin tanı konulacak.su anda bu hastalığın bulunan bir tedavisi var mı.bebegim hala yoğun bakımda.lutfen bilen varsa yardımcı olsun
Merhabalar hocam, özel eğitim öğretmeniyim evde eğitim verdiğim bir öğrencim var zellweger hastalığı olan, ve 7 yaşında yani dediginizden çok daha uzun yaşamış ancak asıl soru şu 3 yaşına kadar hiçbir belirti yokken birden bu şekilde yatalak hale geldi bütün fonksiyonlarıni yitirmiş. Bu hastalık genetik değil mi, sonradan ortaya çıkabiliyor mu? Eğitimin faydası ile ilgili ne düşünüyorsunuz, yeni başladık ama inşallah ona dokunabilecdgime inanıyorum.
Hocam merhabalar ben kayseri den yazıyorum biz anne baba olarak taşıycıymışız zellweger sendromu 2 oğlumda zelwegerli ilk oğlum 4 YAŞINDA hiçbir sorunu yok ama küçük oğlum zeleweger peroksizom sendromlu px5 genden hocam sesimi duyun çok ağır seyrediyor hastalığı şu anda küçük oğlum 1.5 yaşında
Hocam merhabalar adnerollokodistrofi ile ilgili bilgilendirme de yapar mısınız xocugum şu an 2.5 yaşına yaklaştı 15 aylıkken ilik nakli oldu. Motor fonksiyonları geri oturamiyor yürüyemiyor konuşamıyor. Bundan sonraki gidişata bzi neler bekliyor
Merhaba hocam 5 buçuk aylık oğlum zellweger sendromu teşhisi konuldu 3 buçuk aydır yogunbakimda yatıyor ve entube ciğerleri çok kötü durumda şimdi doktorlar treakostomi açmayı planlıyorlar.biz bu durumda ne karar vereceğimizi bilemiyoruz sizce açılmalı mı
Merhabalar Sevda Hanım, öncelikle geçmiş olsun.
Hekimleriniz hastayı muayene ettikten sonra en uygun yolun trakeostomi açmak olduğunu söyledilerse buna güvenin. Bu tip kararların hiçbiri kolay verilmez ve tecrübe gerektirir. Uzman hekiminize güvenebilirsiniz. Allah yardımcınız olsun.
Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
Merhaba, bebeğinizin durumu nedr, bizim oğlumuza da zellweger teşhisi kondu, yoğunbakımda şuan
Merhaba nazlı hanım bende aynı hastalıktan 3 bebeyimi kaybetdim bu hastalığın teşisi için yurt dışına genetik tahlil gönderiliyor sonuç ise en az 3 ayda çıkıyor bu hastalığın iyileşme gibi bi durumu yok en iyi istanbul Cerrahpaşa hastanesinde bakıyorlar geçmiş olsun
Dha nasil amerakadan getirdiniz ?
Merhaba doktor bey benim zelweger sendromundan üç tane bebeyimi kaybetdim kızım 11yıl önce 5 ay yaşadı hastalığına teşis koyamadılar zeynep kamilde yattık ikinci oğlum Cerrahpaşa da yatdık 11ay yaşadı teşis koyulamadı üçüncü oğlum Cerrahpaşa da yattı teşis koyuldu çokuzun zincirli yağ asitlerinde sıkıntı var ve px5 geni mutsyona uğramiş 1yıl yaşadı ve yeni kaybetdik bebeğimizi çok zor günler geçirdik bu hastalığa iyi gelecek bir ilaçtan bahsetdiler birisi DHA yosun yağı onu amerikadan getirtdik ikincisi kolbam kolik asit oda amerikada olanbir ilaç çok pahalı 47 bin biz alamadık onu Ankara sağlık bakanlığına başvurduk kurul onayladı sadece Türkiye ye 6 ay girişine sgk ödemiyor kimse yardımcı olmadı şimdi genetik danışmanımız profosör Beyhan tüysüz hocamız genetiğine bakılarak tüp bebek yapılırsa sağlıklı bebeğiniz olur dedi bu işlem çok pahalı sgk karşılıyormu birde bu hastalık taşıyıcı olarak hem bende hemde eşimde var ben Gine’de korkuyorum hasta olurdiye bu işlemle salıklı bebeğe sahip olurmuyuz
Merhaba benim bebeğimede o rahatsızlık şüpesile bekıyorlar antalya akdeniz üniversite nde genetik test yapıldı temiz çıktı ama doktor bize şüpe var dedi araştırın başka hastaneyede götüre bilirsiniz sizce ne yapmalıyız nerede daha iyi araştırılır lütfen yardım cı olun
Merhaba nazli hanım öncelikle geçmiş olsun benimde 1 yaşında kızım zellweger sendromu hastası iki defa genetik test yaptırdım bisey çıkmadı ama kızım zellweger sendromlu doğdu Allah hepimizi yardımcısı olsun çok zor bir sınav
Slm hocam benimde 2 yegenimi zellweger sendromundan kaybettik tup bebek önerildi 3defa denendi basarisiz oldu bu hastaligin başka tedavisi yokmu yardimci olurmusunuz tskler
Uluslararası Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü, Zellweger Sendromu’nun tedavisini bulmak için çalışmalar yapıyor. 2015 yılında Retrophin adlı ilaç şirketi tarafından piyasaya sürülen Cholbam (etken maddesi : kolik asit ) isimli ilaç Zellweger de kullanılan ilk ilaç olma özelliğini taşıyor. Zellweger Sendromlu olup çok uzun yıllar yaşayan bebekler var ancak henüz kesin tedavi bulunabilmiş değil. Umuyoruz ki yakın gelecekte güzel haberler alalım ve Zellwegerli çocuklarımız tedavi edilebilsin.
Hocam bu ilac bebekler icin herhalde anne baba ne yapabilir tup bebek ve genetik incelemeler cok pahali devlet bu ozel anne babalar icin genetik incelemeyi parasiz yapamazmi 3 defa denedi kardesim ama simdi maddiyattan tekrar deneyemiyor boyle bir calisma varmi teşekkürler
Evet,ilaçlar hasta olan bebekler için deneniyor. Bahsettiğiniz işlemin ücretsiz sağlanabileceği bir yol bildiğim kadarıyla yoktur.
Selam hocam ben izmir de ikamet ediyorum 50 gün önce bir bebeğimiz oldu doğar doğmaz Behçet uz eğitim ve araştırma hastanesinde yattı zellweger sendromu diye teşhis koydular bu hastalıkta yaptığımız araştırma bizi tatmin etmiyor siz bu hastalık hakkında bilgi verebilir misiniz
Merhabalar,geçmiş olsun.
İsteğiniz üzerine Zellweger Sendromu adlı yazı detaylandırıldı.
Eğer hangi bilgiyi istediğinizi net olarak yazarsanız,yardımcı olmak isteriz.
Hocam mesela diyorlarki yaşama süresi çok kısa bu hastalıkta olan kişiler hiç uzun ömürlü yaşayan insanlar var mıdır yokmudur yada yaşarsa yürüme konuşma kabiliyetleri olacakmı bu hastalık ile sma hastalığı farklı bir hastalıkmı sma hastalığının ilacı bulunmuş bu hastalıkla aynıysa bunada yararlı acaba bilgileriniz için şimdiden çok teşekkür ederim hocam
Spinal Musküler Atrofi (SMA) ile Zellweger Hastalığı benzer belirti ve bulgular göstermesine rağmen aynı hastalık değildir. Dolayısıyla Spinal Musküler Atrofi tamamen tedavi edilse bile bu Zellweger Hastalığının tedavisi için yarar sağlamayacaktır.
Zellweger’de ortalama olarak 6 aylık bir yaşam süresi verilmektedir. Ancak bu bebekler tabi ki çok daha uzun yaşayabiliyorlar. Örneğin geçenlerde yabancı basında yayımlanan bir haberde Toddler isimli Zellweger Sendromlu bir bebeğin 1.yaş gününü kutladığı yazıyordu. Habere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Yine şuanda 20 aylık olan Zellwegerli bir bebeğin hikayesini şuradan okuyabilirsiniz.
Zellweger Sendromlu bebeklerin hikayelerinin yer aldığı şu sayfayı okumanızda fayda var. Birçok sorunuza cevap olacağını düşünüyorum.
Merhaba Emir Bey, öncelikle geçmiş olsun.
Normalde insanlarda “peroksizom” adı verilen, çeşitli görevleri olan yapılar vardır. Zellweger Sendromlu hastalarda bu yapıların oluşturulmasını sağlayan genlerde bozukluk var ve bu yapılar oluşturulamıyor. Her 100.000 hastadan 1 tanesinde bu genetik bozukluk görülüyor.
Daha sonraki çocuklarda görülüp görülmeyeceği ile ilgili kesinlik söz konusu değildir. Görülme ihtimali düşükte olsa vardır.
Bu konuda daha detaylı bilgi ve tarama için uzman doktorunuza başvurmanızda fayda var.
merhaba hocam bu hastalık daha sonra doğan bebeklerde görülürmü sebebi nedir bu hastalığın neyden kaynaklı hastalık cevap alabilirmiyiz