MPV, tıpta kan örneği alınarak bakılan ortalama trombosit hacminin ölçülmesini sağlayan parametre olarak bilinir. Trombositler, kanamayı durdurmak için kan pıhtıları oluşturan küçük kan hücreleridir. Dolayısıyla MPV değerleri kanın pıhtılaşma yeteneği hakkında önemli bilgiler sağlayabilir. Bu yazımda mpv nedir, mpv yüksekliği ve düşüklüğü hakkında birçok soruya cevap verirken diğer yandan normal değeri gibi bilinmeyenlere açıklık getireceğim. Tümü ve daha fazlası için hemen yazımıza başlayalım.
Tıpta MPV ne demek? – Mean platelet volume kelimesinin baş harflerinden oluşturulmuştur. Türkçesi ortalama trombosit hacmine karşılık gelmektedir.
İçerik Başlıkları
MPV Nedir?
Ortalama trombosit hacmi anlamına gelen MPV, yapılacak olan kan testi ile kandaki trombositlerin seviye ve büyüklüğünü gösteren bir değerdir. Kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin dışında kanda yer alan trombositler, kan damar duvarı boyunca akış gösteren küçük parçacıklar olarak tanımlanabilir.
MPV değeri nedir? – Bu değer kanda bulunan trombosit adı verilen hücrelerin hacimlerinin bir ortalaması niteliğindedir.
Saptanan verilere göre normal ve sağlıklı olarak addedilebilecek yetişkinlerde yapılan testler doğrultusunda kandaki MPV değeri belirli bir aralıkta olması gerekmektedir. Oldukça yüksek bir sayıya sahip olmalarına karşın küçük ve hafif hücreler olmaları nedeniyle kanda yer alan diğer mikro hücrelere kıyasla oldukça küçük bir hacim kaplarlar.
MPV Değeri Kaç Olmalı?
Sağlıklı bir bireyde normal ve standart olarak tabir edebileceğimiz MPV seviyesi 7.5 fL ila 11.5 fL arası değişkenlik göstermektedir. Fakat bu değerler bazı veriler dikkate alındığında 9.7 fL ila 12.8 fL arası da sağlıklı olarak kabul edilebilir. Ayrıca tüm bu değerler laboratuvardan laboratuvara değişkenlik gösterebilir. Söz konusu 7.5 fL ila 11.5 fL değerleri, trombositlerin 2.65 ila 2.8 mikrometre çapında olduğu anlamına gelir.
Özetle MPV normal değeri 7.5 fL ila 11.5 fL arasındadır.
Ayrıca bir kaynakta yapılan çalışmaya göre 18 ile 92 yaş aralığında 2298 kişi ile yapılan ölçümlerde bireylerin yüzde doksan beşinin 7.2 ile 11.7 fL arasında MPV değerine sahip olduğu görülmüştür.[1]Normal range of mean platelet volume in healthy subjects: Insight from a large epidemiologic study – PubMed (nih.gov)
MPV Yüksekliği Neden Olur?
MPV yüksekliği, çok çeşitli değişkenlere bağlı olarak ortaya çıkabilirken bazı belirgin semptomlar sergilemektedir. İşte MPV yüksekliği tehlikeli mi sorusuna cevap niteliğinde kanda yüksek MPV değerine işaret eden en belirgin semptomlardan bazıları:
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Görme kaybı
- El ve kollarda uyuşma, karıncalanma
MPV yüksekliği nedir? – Temel olarak kanda ortalama trombosit hacminin artış göstermesi bir noktaya kadar fizyolojik olabileceği gibi bir noktadan sonra ise bir takım hastalıkların başlangıç gösterdiğine işaret edebilir. Bu açıdan mutlaka dikkatli olmalı ve hekiminizin tavsiyelerine uymalısınız.
Bu belirtilerin dışında MPV yüksekliği neyi gösterir sorusuna cevaben en yaygın nedenler ise şu şekildedir:
Gebelik: Hamilelik döneminde vücutta üretilen artan trombosit, MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Diyabet: Diyabetik hastalarda, kandaki artan glukoz seviyeleri trombositlerin yapısını değiştirerek MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Kan zehirlenmesi : Bu durum trombositlerin üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Kanser türleri: Bazı kanser türleri, trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir. Örneğin, lösemi, miyelodisplastik sendrom ve myelofibrozis gibi kanser türleri MPV yüksekliğine neden olabilir.
Tiroid bezinin normalden fazla çalışması: Tiroid hormonlarının fazla salgılanması trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Aşırı kanama: Vücutta meydana gelen aşırı kanama trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Dalak eksikliği: Dalak trombositlerin parçalanmasını sağlayan bir organdır. Dalak eksikliği olan kişilerde trombositlerin parçalanması etkileneceğinden MPV değeri yükselebilir.
Bulaşıcı hastalıklar: Bazı bulaşıcı hastalıklar trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir. Örneğin, sepsis, tüberküloz ve HIV.
Sistemi doğrudan etkileyen sinirsel hastalıklar: Bazı sinirsel hastalıklar, trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Damar iltihapları: Damarların iltihaplanması trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Kemik iliği hastalıkları: Kemik iliği kan hücrelerinin üretildiği yerdir. Kemik iliği hastalıklarında, trombosit üretimi artabilir.
Herhangi bir hastalık nedeniyle yapılan cerrahi operasyon: Cerrahi operasyonlar trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
B12 vitamin eksikliği: B12 vitamini, trombosit üretimi için gerekli bir vitamindir. B12 vitamin eksikliği olan kişilerde trombosit üretimi azalır. Doğal olarak MPV değeri düşebilir.
Obezite: Obezite trombosit üretimini artırarak MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
Barsak hastalıkları: Bazı bağırsak hastalıkları MPV değerinin yükselmesine neden olabilir. Örneğin Crohn hastalığı ve ülseratif kolit.
Bernard-Soulier hastalığı: Bu nadir görülen hastalıkta trombositlerin yüzeyinde bulunan bir protein eksiktir. Bu proteinin eksikliğinden ötürü trombositlerin kan pıhtıları oluşturma yeteneği azalır ve MPV değerinin yükselmesine neden olur.
Kronik myeloid lösemi hastalığı: Bu kanser türünde kemik iliği anormal trombosit üretir. Bu anormal trombositler MPV değerinin yükselmesine neden olabilir.
MPV tedavisi, yapılacak olan testler sonrası tespit edilen hastalık ya da enfeksiyon türüne göre değişkenlik göstermektedir. Standart bir tedavisi olmamakla birlikte hastalığın türüne göre tedavi farklılık gösterebilir.
MPV Düşüklüğü Neden Olur?
Trombositopeni olarak tanımlanan MPV düşüklüğü, kemik iliğinde yeter miktarda trombosit üretilmemesi ile ortaya çıkan bir durumdur. Trombosit eksikliğinin yanı sıra üretilen trombositlerin zarar görmesiyle de meydana gelebilir.
Genellikle enfeksiyonel bir komplikasyon nedeniyle tahrip edilen trombositler, çeşitli belirtilere neden olabilir. Bu belirtiler ise enfeksiyonun şiddetine ve türüne bağlı olarak değişmektedir. Trombosit eksikliği ya da üretilen trombositlerin zarar görmesi dışında hemogramda MPV düşüklüğü nedenleri ve mpv düşüklüğü ne anlama gelir sorusuna cevap niteliği taşıyan maddeler şu şekildedir:
- Kanda zehirlenmeye neden olabilecek ya da bağışıklık sistemini doğrudan etkileyebilecek olan enfeksiyonlar
- En yaygın türlerinden AIDS başta olmak üzere birçok farklı viral enfeksiyon
- Dalak eksikliği ya da dalağın fonksiyon kaybına uğraması
- Lopus ve kansızlık olarak bilinen anemi
- Bağışıklık sistemini doğrudan etkileyen lösemi gibi kanser türleri
- Trombosit seviyesini doğrudan etkileyen bulaşıcı hastalıklar
- Herhangi bir kanser türüne bağlı olarak uygulanan kemoterapi tedavisi veya ilaçları
- Kemik iliğinde normal değerlerin altında görülen trombosit eksikliği
- Aplastik anemi
- Kan zehirlenmesi
MPV yüksekliğinde olduğu gibi düşüş görülmesi durumunda da tedavi yöntemi yapılacak olan testler doğrultusunda belirlenmektedir.
Özetle mpv düşüklüğü nedir? – Bu değerde düşüklük olması kanda trombositlerin hacminde düşme olduğuna işaret eder. Dolayıyla belirli bir hacmin altına düşen trombositler iş göremez hale gelir ve normal fonksiyonlarını sürdüremez. Bu durumda ortaya çıkan patolojik durum tehlikeli olabilir.
MPV Testi Neden Yapılır?
MPV testi, kemik iliğinde trombosit seviyesinde saptanan eksiklik ya fonksiyon kaybı gibi durumların saptanması için uygulanan bir ana test yöntemidir. Trombosit eksikliğinin neden olabileceği birçok hastalığın yanı sıra ayrı bir hastalık nedeniyle trombosit seviyesini doğrudan etkileyen ya da vücut sisteminde çeşitli komplikasyonlara neden olan olası bir hastalığın tespiti için de uygulanmaktadır.
Yapılan test sayesinde sorunun kaynağı tespit edilirken kandaki trombosit seviyesinin değerleri saptanır ve hastalığa dair kesinlik kazanacak olan veriler sağlıklı bir şekilde elde edilir. Hastalığın kaynağının tespiti dışında tedavi yönteminin belirlenmesi konusunda da önemli bir rol oynar.
MPV Testi Nasıl Yapılır?
MPV testi, hasta kişiden alınan kan üzerinde yapılan incelemeler ile uygulanmaktadır. Tam Kan Sayımı ya da hemogram adı verilen genel kan testi sayesinde kanda yer alan MPV seviyesi saptanmaktadır.
Kemik iliğindeki trombosit seviyesi doğrultusunda ihtiyaç duyulan MPV testi, bebek ve çocuklarda olası bir enfeksiyona ihtiyaç duymadan yapılırken, yetişkin bireylerde özellikle trombosit eksikliği ya da trombositlerin herhangi bir nedene bağlı olarak tahribata uğraması nedeniyle başvurulan bir yöntemdir.
Özellikle iltihabi vakalar ve bulaşıcı hastalıklar başta olmak üzere kanser ya da benzeri hayati bir hastalık şüphesiyle uygulanan test, kan örneğinin alınmasıyla yapılan bir ana testtir.
Sonuç olarak MPV, kandaki trombositlerin ortalama hacmini ölçen bir testtir. Trombositler kanamayı durdurmak için kan pıhtıları oluşturan küçük kan hücreleridir. MPV yüksekliği trombositlerin büyük olması anlamına gelir. MPV testinin sonuçları kanama veya kan pıhtılaşması patolojilerini değerlendirmek için kullanılabilir. MPV değerlerinde anormallik saptanan kişilerde, daha ileri tetkikler yapılması gerekli olabilir. Son olarak mutlaka MPV değerinizi bir sağlık profesyoneli yorumlatınız.
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım. Yorumlarınızı bekliyorum.
(Bu yazı ilk defa 3 Nisan 2018 tarihinde yazılmıştır. Ardından 23 Temmuz 2021, 11 Kasım 2023 tarihinde güncellenmiştir.)
