İnsan sağlığını etkileyen farklı unsurlar vardır ve bunlardan bir tanesi de LDL Kolesterol dür. Özellikle kalp ile ilgili tetkikler yapılırken kolesterolden sıklıkla bahsedilir. Hatta haberlere dahi konu olmuştur bu durum.
Kolesterol için yapılacak en basit tanım belki de yağlı bir madde olduğunu söylemek olacaktır. Yağların bilinen özellikleri arasında suda çözünmemek vardır ve bu da yağların kanda tek başına taşınamayacakları anlamına gelmektedir. Vücut, yağları taşımak için farklı proteinlere bağlama yöntemini kullanır ve böylece yağlar istenilen noktalara bu şekilde taşınırlar. Kolesterol, fosfolipit ve trigliserit gibi yağ türlerinin tamamı bu şekilde taşınmaktadır.
Yağların taşınması için oluşturulan yağ-protein birleşimleri, lipoproteindir. Düşük yoğunluklu olan lipoproteinler (LDL), önemli bir kolesterol taşıma birimidir. Taşınan kolesterol miktarı, özellikle kalp rahatsızlıkları hakkında önemli bilgiler vermektedir. Doktorlar tarafından dikkate alınan kolesterol miktarıdır. Yani LDL-C olarak ifade edilen miktardır. LDL kolesterol, kalp rahatsızlıklarının gelişim sürecini etkileyen çok önemli bir unsur olarak bilinmektedir.
Yapılan bilimsel çalışmalarda, LDL kolesterol ile kardiyovasküler rahatsızlıklar arasında net bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. İnsanların yaşları ilerledikçe bu durum nispeten daha az belirgindir. Bunun temel nedeni ise artan yaşa bağlı olarak yükselen mortalitedir. Yapılan araştırmalarda LDL kolesterol oranının düşürülmesi, kalp rahatsızlıkların ortaya çıkmasını ciddi şekilde azalttığı da tespit edilmiştir. Bu sonuçlar Avrupa Kardiyoloji Derneği tarafından da kabul edilmektedir.
Kolesterol Nedir?
Kolesterol, sterol türünden bir organik moleküldür. Toplumda kolesterolün zararlı olduğuna dair önemli bir algı vardır fakat bu doğru değildir. Kolesteroller, insan vücudu için son derece önemlidir ve bazı işlevlerin görülmesinde temel rolü oynamaktadır.
Sterol ailesinden olan kolesterol, diğer diyet yağlarından daha farklı bir kimyasal yapıya sahiptir. Fakat buna karşın lipid ya da yağ sınıfında değerlendirilirler. Steroller, trigliseritlerden farklı olarak yağ asitlerine sahip değildirler. Steroller arasında bulunan kolesterolün bu kadar fazla bilinmesinin nedeni, sebep olduğu bir takım rahatsızlıklardır.
Kolesterol, insan vücudunun farklı bölümlerinde temel yapı taşı görevini görür. Sinir ve beyin dokusunda çok yoğun olarak bulunan kolesterol, hücre zarlarının da önemli bir parçası olarak dikkat çekmektedir. Bunların dışında kolesterolün haberci molekül olma özelliği de vardır. Kolesterolün insan vücudundaki rolü, bunlarla da sınırlı olmayıp glukokortikoidler (kortizol), progesteronlar, androjenler (testosteron) ve östrojenler gibi hormonların da öncüsüdür.
Kolesterol, sadece hayvansal gıdalarda bulunmakta ve karaciğer tarafından sentezlenmektedir.
Lipoproteinler Nedir?
Lipoprotein, kanda bulunan bir takım yağların taşınmasını sağlar. Organlar arasında trigliserit, kolesterol gibi yağların taşımasını yapan lipoproteinlerin 5 farklı türü bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir:
- Şilokimronlar,
- Çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL)
- Orta yoğunluklu lipoprotein (IDL)
- Düşük dansiteli lipoprotein (LDL)
- Yüksek dansiteli lipoprotein (HDL).
Burada yer alan lipoprotein türlerinin taşıdıkları kolesterolden LDL-C kötü kolesterol olarak bilinirken HDL-C ise iyi kolesterol olarak bilinmektedir.
Yüksek LDL Kolesterol Ne Anlama Gelir?
LDL kolesterol seviyesinin yükselmesi, insan sağlığının tehdit altında olduğu göstermektedir. Çünkü bu kolesterol türü suda çözünmez ve kanda taşınırken damarların duvarlarına yapışır. Bu yapışma zamanla artar ve damar tıkanıkları meydana gelir. Bu tıkanıklar insanların kalplerini ve dolaşım sistemini son derece olumsuz etkiler. Bunun haricinde damar sertliği ve benzer sorunlara da neden olmaktadır.
LDL kolesterol özel reseptörlere sahiptir ve bunlar hücre yüzeylerinde yer almaktadır. Yüksek olan LDL kolesterol miktarı bu reseptörlerin çalışmasını olumsuz etkilemekte ve hücrelerin kolesterol alımını azaltmasına neden olmaktadır. Bu da kan içerisinde daha fazla çözünmeyen yağ anlamına gelir ki yukarıda bahsedilen olumsuzlukların ortaya çıkmasıyla sonuçlanır.
Kalıtsal bir bozukluk olan hiperkolesterolemi, vücudun LDL’yi kandan çıkarmasını engeller ve bu da kalp ve damar sisteminin genç yaşta dahi önemli hastalıklara maruz kalmasını sağlar.
LDL Kolesterol Nasıl Hesaplanır?
LDL kolesterol hesabı dünyanın farklı bölgelerinde büyük ölçüde benzer şekilde yapılmasına karşın bazı ufak farklılıklar da söz konusudur. Özellikle hesaplama birimleri farklılık göstermektedir. Amerika’daki hesaplamalarda mg/dL birimine göre hesaplamalar yapılırken Avrupa’da ise mmol/L birimine göre hesaplamalar yapılmaktadır.
Yapılan kan testleri ile kandaki LDL-C miktarı belirlenmektedir. Belirlenen miktar toplam kolesterol miktarıdır ve bu aşamadan sonra Friedewald denklemi kullanılarak LDL-C miktarı bulunur. Bu denklem, trigliseritin kolesterol oranının sabit olduğunu kabul eder ve hesaplamaları da buna göre yapar. Fakat denklem tarafından kabul edilen bu sabitlik varsayımı her zaman böyle değildir ve bazen değişik olma durumu söz konusudur.
LDL-C hesaplamasında kullanılan denklemler şu şekildedir:
- Avrupa’da;
LDL kolesterol = [Toplam kolesterol] – [HDL kolesterol] – [TG]: 2.2
- Amerika’da;
LDL kolesterol = [Toplam kolesterol] – [HDL kolesterol] – [TG]: 5
Bu formülden de anlaşılacağı üzere LDL direkt olarak ölçülmemektedir. Normalde doğrudan LDL ölçümü yapılabiliyor fakat yüksek maliyet nedeniyle bu yol pek kullanılmıyor.
LDL Kolesterol Değeri Kaç Olmalıdır?
LDL kolesterolün insan sağlığı için önemi çok fazladır ve bundan dolayı normal değerler arasında olması gerekir. Kolesterol değerlerinin olması gereken aralıklar şu şekildedir:
- 190 mg/dL (4.9 mmol/L) üzerinde çok yüksektir.
- 160 – 189 mg/dL (4.1 – 4.9 mmol/L) aralığı yüksektir
- 130 – 159 mg/dL (3.4 – 4.1 mmol/L) aralığı sınırda kabul edilir.
- 100 – 129 mg / dL (2.6 – 3.3 mmol/L) aralığı normal kabul edilir.
- 100 mg/dL ‘nin altında (2.6 mmol/L ‘nin altında) kalp hastalığı riski taşıyan kişiler için normal seviyedir.
- 70 mg/dL ‘nin altında (1.8 mmol/L ‘nin altında) çok yüksek kalp hastalığı riski taşıyan kişiler için normal seviyedir.
LDL Kolesterol Neden Yükselir?
LDL kolesterol değerini etkileyen çok sayıda husus vardır. Bunların başında hareketsiz bir hayat, düzensiz beslenme gelir. Bunların haricinde kolesterolün yüksek olmasını sağlayan sebepler şu şekildedir:
- Genetik
- Aşırı kilo
- Sigara kullanımı
- Tiroid hastalıkları
- Şeker hastalığı
LDL Kolesterol Nasıl Düşürülür?
LDL-C değerinin düşürülmesi için yapılması gereken ilk iş, yaşam tarzının değiştirilmesidir. Sigara kullanılıyorsa bırakılmalı ve düzenli spora başlanmalıdır. Ardından da yemeklerle ilgili diyete başlanması gerekir. Diyet tahıl ağırlıklı gıdalardan oluşacak ve olabildiğince hayvansal gıdalardan özellikle de doymuş yağlardan uzak durulacaktır. Böylece kolesterol seviyesi düşmeye başlayacaktır.
Kolesterolü tetikleyen ana unsurlardan birisi trans yağlardır. Bu yağlar kızarmış olan gıdalarda, kraker, kurabiye ve çerez türündeki pek çok yiyecekte bulunmaktadır. Bu yiyeceklerden olabildiğince kaçınılması, kolesterol değerinin yükselmemesi için çok önemlidir.
LDL Kolesterolün Aşırı Düşük Olması Bir Sorun Mudur?
İnsanlar genellikle kolesterolün yüksek olmasından yakınmakta ve bu değeri düşürmek için çabalamaktadır. Düşük olan kolesterol seviyesi insanların sağlıklı olduğunu gösteren önemli bir işaret kabul edilmektedir. Fakat aşırı düşük olan kolesterol bazı uzmanlar tarafından sorun olarak görülür. Özellikle 40 mg/dL seviyesinin altındaki kişilere uygun bir tedavi uygulanması gerekir. Bunun için öncelikle bu düşüklüğe neden olan sebep bulunmalıdır. LDL kolesterolün aşırı düşük olmasının nedenleri şunlar olabilir:
- Yetersiz beslenme
- Genetik
- Parkinson hastalığı
- Tiroid bezinin aşırı çalışması
Tedavi sürecindeki ilk adım düşüklüğe neden olan unsurun tespitidir. Daha sonra ise önce kolesterol seviyesi 70 md/dL seviyesine çıkarılmaya çalışılır. Son aşamada ise normal seviyeye gelmesi sağlanır. Bunun için diyet ve ilaç gibi farklı yöntemler kullanılabilir.
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım.
