Spinal Kord Yaralanması Nedir?
Spinal Kord Yaralanması, vücudun birçok işlevinde kalıcı olarak aksamalara sebebiyet verebilen spinal kanal ve içindeki yapıların hasarlanması durumudur. Bu hastalıktan etkilenen insanların hayatlarında olumsuz anlamda birçok değişiklik olacaktır. Konu hakkında çalışmalar yapan bilim insanları spinal kordda meydana gelen hasarların gelecekte tedavi edilebileceğini düşünüyor. Tedavi ve rehabilitasyon çalışmaları ile kişilerin günlük hayata tutunması ve özgürce temel işlevleri yerine getirebilmesi amaçlanır.
Spinal Kord Yaralanması Belirtileri Nelerdir?
Spinal kord yaralanmalarından sonra elleri, ayakları ve diğer vücut hareketlerini kontrol edebilmemiz yaralanmanın yerine ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu yaralanmalar sınıflandırması şu şekildedir:
- Komplet Spinal Kord Yaralanmaları
- İnkomplet Spinal Kord Yaralanmaları
Tüm motor ve duyusal işlevlerin bozulduğu yaralanma tipine komplet yaralanma adı verilirken etkilenen bölgelerde motor veya duyu işlevinden herhangi biri mevcutsa bu duruma inkomplet yaralanma adı verilir.
Bu tip omurilik hasarlarından sonra tetrapleji ve parapleji ortaya çıkabilir. Hekiminiz yaralanmanın seviyesinin belirlenebilmesi için muayene edecektir. Sıklıkla karşımıza çıkabilen spinal kord yaralanması belirtileri ve bulguları şunlardır:
- Hareket yeteneğinde kayıp
- Isı ve dokunma hislerinde bozulmalar
- Bağırsak ve mesane kontrolünün kaybedilmesi
- Refleks aktivitelerinde bozulmalar
- Cinsel fonksiyon değişiklikleri
- Akciğer işlevlerinde zorluklar ve aksamalar
Yeni bir yaralanma geçirmiş bir hastada ortaya çıkabilecek acil belirtiler şunlardır:
- Sırt ve boyun ağrısı
- Boyunda basınç hissi
- Vücudun herhangi bir bölümünde zayıflık ve yeterli kordinasyonu sağlayamama
- Ellerde ve bacaklarda uyuşma, his kaybı
- Mesane ve bağırsak kontrolünde kayıplar olması
- Solunum zorluğu
Spinal Kord Yaralanması Nedenleri Nelerdir?
Travmaya bağlı omurilik hasarı vertebraların yerinde çıkmasına, zedelenmesine veya kırılmasına neden olacak ani bir şiddetli etkiden dolayı oluşabilir. Aynı zamanda omurgaya isabet eden bir ateşli silah yaralanması nedeniyle de oluşabilir.
Travma anından sonra yaralanan bölgede şişlik, hassasiyet ve ödem gibi belirtiler devamlılık gösterir. Travma dışında omurilik hasarına enden olabilecek durumlar şunlardır:
- Kanserler
- Artritler
- Enfeskiyonlar
- Disk dejenerasyonları
Bilindiği üzere santral sinir sistemi beyin ve omurilikten oluşur. Yumuşak dokudan oluşan ve kemiklerle çevrili konumda olan omurilik beyinden aşağıya doğru uzanarak sinirlerin dağılımını sağlar. Alt ucu konus medullaris adı verilen bel hizasındaki yapıda sonlanır. Konus medullaristen sonra cauda equina lifleri bulunmaktadır. Bu liflerin hsarlanması durumunda cauda equina sendromu ortaya çıkabilir.
En sık karşımıza çıkan omurilik yaralanması nedenlerini maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz:
- Motorlu araç kazaları
- Yüksekten düşmeler
- Maruz kalınan şiddet eylemleri
- Spor yaralanmaları
- Alkol kullanımı
- Diğer hastalıklar
Spinal Kord Yaralanması Risk Faktörleri ise şunlardır:
- Erkek cinsiyette olmak
- 16 ile 30 yaş aralığında olmak
- 65 yaşından büyük olmak
- Riskli davranışlarda bulunmak
- Kemik ve eklem rahatsızlıklarına sahip olmak
Spinal Kord Yaralanması Komplikasyonları Nelerdir?
İlk başlarda vücut işlevlerinde belirgin değişiklikler olabilir ve bu durumun psikolojik etkileri olacaktır. Hekiminiz bu konuda günlük yaşantınızda destek olması açısından gerekli araçları temin etmenizi sağlayacak ve rehberlik edecektir. Etkilenen alanları başlıklar halinde inceleyelim.
Mesanenin Kontrol edilmesi
Mesanenin kontrolü kaybedilse bile böbreklerin ürettiği idrarı depolamaya devam edecektir. Gerektiği zamanlarda boşaltılamayan mesane üriner enfeksiyonlara yatkınlığı arttıracaktır.
Bağırsakların Kontrol Edilmesi
Bağırsak hareketleri hasar öncesinde olduğu gibi devam etsede bir takım değşmeler yaşanacaktır. Yüksek lifli diyetler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile bu durum olabildiğince kontrol altına alınmaya çalışılır. Rehabilitasyonda bağırsak hareketlerini kontrol etme teknikleri hakkında bilgiler edineceksiniz.
Ciltte His Kaybı
Spinal kord yaralanması nörolojik seviyesi bu konuda belirleyicidir. Belirlenen seviyenin altında his duyusunu kaybetmiş olabilirsiniz ve bu durum cildi, basınç ve sıcaklık yaralanmalarına karşı savunmasız bir hale getirir.
Dolaşım Sisteminin Kontrolü
Yaralanmalar sonrasında aşırı kan basıncından kaynaklanan ekstremitelerin şişmesi gibi durumlar görülebilir. Dolaşım sistemi değişiklikleri sonucunda bireyler pulmoner emboli ve derin ven trombozu açısından risk altında kalırlar.
Solunum Zorlukları
Yaralanmalar sebebi ile solunum kasları etkilenirse ciddi hayati tehlikeler oluşabilir. Nefes alma ve öksürme gibi yaşamsal gereksinimler sekteye uğrayabilir. Bu durumda belirleyici olan omurilik yaralanmasının seviyesidir.
Kas Tonusu Bozuklukları
Kas bozuklukları spastisite ve paralizi ile karşımıza çıkabilir. Normalden çok kasılı ya da normalden daha gevşek durumdadırlar.
Cinsel Bozukluklar
Omurilik yaralanmasını takiben cinsel organlarda fonksiyon kaybı ya da değişikliği görülebilir. Erektil disfonksiyon gibi etkileri ortaya çıktığında üreme ve doğruganlık konusunda sorunlar yaşanacaktır.
Spinal Kord Yaralanması Tanısı Nasıl Konulur?
Acil servislerde kaza sonrasında hekiminiz fizik muayene yapacak ve kaza hakkında bir takım sorular soracaktır. Eğer etkilenen kişi boyun ağrısı, bilinç bulanıklığı varsa veya nörolojik hasara sahipse bu kişilerde teşhis için testler ve tetkikler istenebilir. İlk etapta röntgen filmleri daha sonra bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme ile inceleme talep edilebilir.
Spinal Kord Yaralanması Tedavisi Nasıl Yapılır?
Şu an için omurilikte oluşan hasarı geri döndermenin herhangi bir yolu bulunmamaktadır. Bu konu ile ilgili bilim insanları sinir hücresi rejenerasyonunu gibi farklı ve yenilikçi tedavi çalışmalarını devam ettirmektedirler. Omurilik yaralanmalarının temel tedavisi, daha fazla ayralanmanın önüne geçilmesi ve bu etkilenen bireylerin gümlük yaşama tutunabilmeleri için ortamı sağlamaktan geçmektedir.
Omurilik travmasının gerçekleştiği yerden hastaneye gdene kadar boyunluk uygulaması yapılmalıdır. Boyunluk sayesinde bireylerde hasarın ilerlemesi önlenir. Mutlaka bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekiminden destek alınmalıdır. Günlük yaşamı kolaylaştırıcı araç ve gereçlerin önemi büyüktür.
[su_box title=”Spinal Kord Yaralanması Mail Grubu” box_color=”#6fe767″]Bu konu ile ilgili herhangi bir tedavi veya ilaç keşfi gibi yeni bilgiler eklendiğinde anında haberdar olmak için Spinal Kord Yaralanması Mail Grubumuza abone olabilirsiniz. [email-subscribers namefield=”no” desc=”” group=”spinalkordyaralanmasi”][/su_box]
[su_accordion][su_spoiler title=”Yararlanılan Kaynaklar” open=”no” style=”default” icon=”plus” anchor=”” class=””]
[/su_spoiler][/su_accordion]
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım.
