Septum Deviasyonu burunu ortadan ikiye bölen, kıkırdak yapıda olan nazal septumun eğildiği ve burunda hava geçişlerini küçülttüğü durumun adıdır. Burun eğriliği olarak da bilinen bu durum varlığında kozmetik nedenler dışında hastanın ciddi şikayeti olduğunda tedaviye ihtiyaç duyulur. Nazal septumdaki eğrilmeye deviye olmak adı verilir. Şimdi başlıklar halinde burun eğriliği hakkında detaylı bilgiler verelim. Bir görselle burunda eğrilik durumunu özetlemek istiyorum. Görseli dikkatlice inceleyiniz.
Septum Deviasyonu Nedir?
Septum Deviasyonu, burun delikleri arasındaki nazal septum adı verilen duvarın sağa veya sola doğru eğrilmesine verilen isimdir. Birçok insanda bu duvar eğri durumdadır ve burun deliklerinden bir tanesi daha fonksiyonel kullanılmaktadır. Halk arasında burun eğriliği ya da nazal septum deviasyonu olarak ta bilinmektedir. Eğrilmiş burun duvarı bir tarafın tıkanmasına neden olarak nefes almayı güçleştirir. Bazı insanlarda kabuklanma ve kuruma gibi olumsuz etkileri ortaya çıkar.
Nazal Septum, burnu ikiye bölen orta hatta bulunan bir yapıdır. Mukoza ile kaplı destek iskeletinden oluşmaktadır. Ön kısmı kıkırdak yapıdadır ve ideal bir burun septumu, burnun tam orta hattında bulunur. Bükülebilir yapıdadır ve kan damarları ile çevrilmiştir. Varsayımsal istatistiklere göre her 5 insandan 4 ünü etkileyen bu durum çoğu zaman fak edilmemektedir. Bazı durumlarda bu septumun deviye olması sinüslerin dahi uzun süreli tıkanmasına neden olarak sinüslerin enfeksiyonu durumu yani sinüzit adı verilen hastalığı tetikleyebilir.
Duvarın eğrilmesini takiben hava akımının yönü şekli ve şiddeti değişecek doğal olarak duvarın mukozal yapısı etkilenecektir. Bu bölgede bulunan kan damarlarının zayıflaması ve burun kanamaların görülmesi olası belirtiler arasındadır.
Nazal Septum Deviasyonu Belirtileri
Burun içerisindeki çoğu septal deformite herhangi bir belirti oluşturmaz ve çoğu insan septal deformite sahibi olduğunu bile bilmemektedir. Nazal septum deviasyonu semptomları şu şekilde karşımıza çıkabilir:
Burun Deliklerinin Tıkanması
Burun duvarının sağa, sola sapması sonucunda bir tarafın veya her iki tarafında tıkanması durumu söz konusu olabilmektedir. Bu durum nefes alıp vermeyi güçleştirebilir.
Genelde solunum gibi temel yaşam fonksiyonları etkilendiğinde tıbbi müdahale gerektirir. Burundaki yapıların şişmesine veya daralmasına neden olabildiği gibi özellikle alerji varlığı durumlarında ciddi sonuçları olabilir.
Burun Kanamaları
Septum eğri olması genelde bir tarafta hava alışverişini minimuma indirirken diğer tarafta daha fazla hava alışverişi yapılmasını sağlar. Daha fazla hava alışverişi yapılan tarafta kan damarlarının da olduğu mukozal yapılar hassaslaşır ve kanamalara sebebiyet verebilir.
Yüz Bölgesinde Ağrı
Henüz tam aydınlatılamayan yanları olsa da bazı durumlarda deviye olmuş burun septumu yüz bölgesindeki ağrılardan sorumlu olabilir. Bu belirtinin ortaya çıkış mekanizması ile ilişkili kesin bilgilerin yanında varsayımlar mevcuttur.
Uyku Esnasında Horlama ve Gürültülü Solunum
Genelikle sapmış septum etkisi nedeniyle küçük çocuklarda sık görülen bir durumdur.
Ebeveynleri tarafından kolaylıkla saptanabilmektedir.
Burun Eğriliğine Bağlı Uyuma Tercihi
Genelde bu eğriliğe sahip hastalar sağ veya sol tarafı üzerine yatarak uyumayı tercih ederler. Seçilen taraf rahatlıkla nefes alınabilen taraftır. Burun deviasyonuna bağlı olarak ortaya çıkması olası diğer semptomları şu şekilde sıralarız :
- Yüksek sesle horlama
- Uyku apnesine yatkınlık
- Sık sık görülen sinüs enfeksiyonları
- Bir burun deliğinde kuruluk durumu
- Baş ağrısı
- İlaçlara dirençli sinüs enfeksiyonları
- Mukozalarda kuruma
- Gürültülü nefes alıp verme
Septum Deviasyonu (Burun Eğriliği) Nedenleri
Septum deviasyonları genetik aktarılan bir takım koşullar nedeniyle oluşsa da travmalarda bazen bu duruma sebebiyet verebilir. Sapmış septum bebek anne rahmindeyken veya doğumdan sonra oluşabilir. Hindistan’da yapılan bir çalışmaya göre bebeklerde septum deviasyonu görülme sıklığı % 20 ‘dir. Yani her 5 bebeğin 4 ünde farkedilmese dahi septal deviasyon vardır. Bu deviasyona zor doğum geçiren bebeklerde saha sık rastlandı.
Doğum sonrasında burun eğriliği olan bireylerde sapma gösteren septumlar genelde S veya C şeklindedir. Bu eğriliğin düzeyi yaşın ilerlemesiyle beraber artabileceği gibi azalma da gösterebilir. Karşımızı çıkan burun eğriliği nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
- Temas sporlarında
- Doğuştan (konjenital)
- Araba kazalarında
- Diğer travmalar
Nazal Septum Deviasyonu Tanısı
Burun polipleri, enfeksiyonlar ve alerji gibi birçok patolojik durum yukarıda bahsi geçen burun eğriliği belirtilerine neden olabilmektedir. Dolayısıyla nazal septum deviasyonu teşhisi için bir kulak burun boğaz hekimine gitmek gerekecektir. Hekiminiz deviasyondan şüphelendiğinde geçmişinizi sorgulayacak, yaralanma, ameliyat ve kronik bazı belirtilerin varlığını araştıracaktır. Fizik muayenede bir ışık ya da spekulum yardımıyla nazal septumu inceleyecektir. Tanısı kolay konulabilen bir hastalıktır.
Bazı durumlarda deviasyon olan kısım burnun iç bölümlerindedir ve bu araçlar yetersiz kalabilir. Bu durumlarda endoskopik yöntemler kullanılabilir. Naidrende olsa bilgisayarlı tomografi gibi ileri görüntüleme tetkiklerine ihtiyaç duyulabilmektedir.
Septum Deviasyonu Tedavisi
Çoğu zaman belirti ve semptom vermediği sürece septum deviasyonunda tedaviye ihtiyaç olmamaktadır.Tedaviyi temel olarak 3 başlık altında inceleyeceğiz.
1.Semptomatik Tedavi
Septumun deviye olmasına bağlı olarak yukarıda da bahsettiğimiz belirtilerin kontrol altına alınması için semptomatik tedavi genelde ilk seçeneklerimiz arasındadır. Hekiminiz size bazı ilaçları reçete edebilir. Şimdi bu ilaç gruplarına değinelim.
Dekonjestan İlaçlar
Dekonjestanlar bölgede var olan şişiliği azaltmayı amaçlar. Azalan şişlik hava akımının geçtiği yolları rahatlatacak ve nefes alıp vermek kolaylaşacaktır. Bu da semptomların ortadan kalkmasına yardımcı olur. Genelde sprey veya oral yolla alınan hap şeklinde verilirler. Uzun süreli kullanımlarda bağımlılık gelişebillir. Bunun önüne geçilebilmesi açısından dikkatli kullanılmalıdır. Aksi takdirde bağımlılık sonrası bırakımlarda daha kötü sonuçlara sebebiyet verebilecektir.
Dekonjestan yan etkileri sıklıkla kalp atış hızının ve kan basıncının artması şeklindedir. Doğal olarak gerginlik ve rahatsızlık hissi yaratabilir.
Antihistaminik İlaçlar
Antihistaminik ilaçlar burun tıkanıklığı veya burun akışının bloke olduğu durumlarda bizlere oldukça yardımcı olan ilaçlardır. Alerjik zeminde olmayan soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklarda da bize yardımcı olurlar. Sıklıkla uyuşukluk ve uyku hali gibi durumlara neden olacaklarından araba sürme gib yüksek kordinasyon gereken eylemler öncesinde kullanılmamalıdır.
Nazal Steroid İlaçlar
Burun eğriliği neticesinde var olan deviasyonun neden olduğu tıkanıklığın açılması için hekiminiz tarafından reçete edilmesi gereken ilaç gruplarından biridir. Genelde sprey şeklinde kullanılan bu ilaçların maksimum etkilerini gösterebilmesi için uzunca bir süre düzenli olarak kullanılması gerekmektedir. Doğal olarak mutlaka hekiminizin kontrolü altında kullanılmalıdır.
2.Cerrahi Tedavi
Semptomatik tedavi uygulanmış olmasına rağmen hala belirtiler devam ediyorsa cerrahi seçenekler düşünülebilir. Septoplasti adı verilen operasyon, burun eğriliğini düzeltmenin ve septumun onarılmasının cerrahi yoludur. Bu operasyon ile nazal septum düzleştirilir ve orta hatta yeniden konumlandırılır. Operasyon sırasında septumun bır kısmı kesilerek çıkarılabilir ve bu kesilen parçalar başka yerlere aktarılabilir. Ameliyat sonrası beklenen iyileşme düzeyi ameliyat öncesinde var olan bozukluğun şiddetine bağlıdır. Genellikle burun tıkanıklığı gibi problemler tamamiyle ortadan kalkar ancak alerji zemininde olan patoloilerde iyileşme sağlanamayabilir.
Septoplasti Deviasyon Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Öncelikle belirtmek gerekir ki her hastaya bu operasyon yapılmaz. Yapılabilmesi için hasta tarafından endikasyonların karşılanması gerekir. Tahmini olarak 20 ile 30 dakika arasında sürmektedir.
Temelde burunda bulunan eğri kısımlar ve kıkırdak yapısındaki parçaları çıkarılarak düzgün bir görüntü oluşturulmaya çalışılır.
Nazal septum ameliyatı olarak ta bilinen septoplasti ile ilgili aşağıdaki videoyu izleyerek fikir sahibi olabilirsiniz. Videoda 16 dakika süren septoplasti operasyonunun tamamını izleyebileceksiniz.
Septum Deviasyonu Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler
Burun deviasyonu ameliyatı sonrasında hastaları oldukça titiz davranılması gereken bir süreç beklemektedir.Bu süreçte hekiminizin tavsiyelerine kulak vermeniz iyileşme sürecinin hızlı ve kayıpsız atlatılmasına olanak sağlayacaktır. Bu dönemde kanamaların önüne geçebilmek adına burun tamponları ve silikon destekler kullanılmalıdır. Sıvı tüketimi dikkat edilmesi gereken diğer hususlardandır. Bu konuda operasyonu yapan hekiminizin tavsiyelerini mutlaka dinleyiniz. Genelde operasyon sonrası 3-6 saat sonra sıvı tüketimine başlanmalıdır ancak en doğru bilgiyi hekiminizden edinmelisiniz. Septum deviasyonu ameliyatı sonrası kanama,tampon çevresinden koyu ve pürülan akıntıların varlığında bu durum bir şeylerin yolunda gitmediğini işaret ediyor olabilir. Burnun içerisinde var olan tempon ve silikon destekler nedeniyle sürekli hapşıracakmış gibi his, kaşıntı ve kızarıklıklar normal karşılanmalıdır. Herhangi bir nedenle kusan hastalarda operasyon sırasında kan yutmuş olabileceklerinde dolayı kusmuk içerisinde kan görülebilir.
3.Burnun Yeniden Şekillendirilmesi
Bazı vakalarda burnun yeniden biçimlendirilmesi yani rinoplasti operasyonları gerekebilir. Septoplasti ile aynı aynda rinoplasti prosedürleri uygulanabilir. Rinoplasti burnun şeklinin düzeltilmesi için kemik ve kıkırdak dokunun değiştirilmesi temeline dayanır.
Burun Eğriliği için Hekiminizin Size Soracağı Sorular
Yukarıda bahsettiğim şikayetlerle doktora başvurduğunuzda size bir takım sorular soracaktır. Bunlar genellikle şu şekildedir:
- Burun tıkanıklığı şikayetiniz ne zamandan beri var?
- Ne kadar zamandır burun tıkanıklığı şikayetinin farkındasın?
- Her iki burun deliğinden eşit şekilde nefes alabiliyor musun?
- Tıkanıklık orta şiddette mi ağır şiddette mi?
- Burnunun etkilendiği herhangi bir travmatik durum yaşadın mı?
- Burnunuzu etkileyen alerjik bir durum var mı?
- Son zamanlarda koku hissinizde bir azalma oldu mu?
- Sinüzit hastalığı ile ilgili bilginiz var mı?
- Sıkça burun kanaması oluyor mu?
- Belirtileri daha da kötü yapan bir durum var mı?
- Belirtileri hafifleten bir durum var mı?
- Bu belirtileri ortadan kaldırmak için hangi ilaçları kullandın?
- Sprey kullandın mı ve faydasını gördün mü?
- Burun ameliyatı geçirdin mi?
Burun Estetik Operasyonları ile Deviasyon Ameliyatı Aynı Anda Yapılır mı?
Herhangi bir nedenle deviasyon ameliyatı olacak olan bireylerin burun estetiği yaptırmak istemeleri sıklıkla karşımıza çıkabilir. Bu iki ameliyatın beraber yapılması oldukça uygun bir yaklaşımdır. Yazımın önceki başlıklarında belirttiğim çıkarılan kemik ve kıkırdak parçaları buruna yeniden şekil verilirken kullanılır. Bu da bize avantaj sağlar.
Septum Deviasyonu Başka Hastalıklara Neden Olur mu?
Septum deviasyonu ya da farklı bir deyişle burunda kemik eğriliği doğru düzgün bir biçimde nefes almanın önüne geçer. Bu durum vücutta hipertansiyon, kalp yetmezliği, hormonal bozukluklar ve diyabete yatkınlık gibi sorunlara yol açar.
Burun içinde kalmayarak burnun dışarıdan çok kötü görünmesine neden olabilir. Bu da kozmetik açıdan büyük bir problemdir.
Tamponsuz Ameliyat Mümkün Olabilir mi?
Bazı durumlarda hastalar tampon kullanımında oldukça rahatsız olmaktadırlar. Tampon cerrahi işlemler sırasında ameliyatı gerçekleştiren cerrahın işini oldukça kolaylaştıran bir araçtır. Tabi ki tampon kullanılmadan bu cerrahi operasyonların yapıldığı teknikler mevcuttur ancak bu durum hekimin işini zorlaştırabilir.
Yeni kullanılan tamponların orta kısmında boru şeklinde delikler bırakılmıştır. Bu delikler sayesinde bireylerin bir miktarda olsa nefes alabilmeleri amaçlanmıştır.
Kaynakça:
- Mayo Clinic : Deviated Septum – Erişim Tarihi : 1 Mart 2018
- Drugs.com : Deviated Septum – Erişim Tarihi : 1 Mart 2018
- Medicine.net : Deviated Septum – Erişim Tarihi : 1 Mart 2018
- Healthline : Deviated Septum – Erişim Tarihi : 1 Mart 2018
- Health Direct : Deviated Septum – Erişim Tarihi : 8 Ocak 2021
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım. Yorumlarınızı bekliyorum.
(Bu yazı ilk defa 1 Mart 2018 tarihinde yazılmıştır. Ardından 8 Ocak 2021 tarihinde güncellenmiştir.)
Merhabalar bende de anlattığınız sorundan var henüz 14 yaşındayım 15 e gireceğim kbb a gittiğimde ameliyatın yaşım yüzünden yapılmaması gerektiği söylendi ve bana ilaçlar yazdı bir tane risonel süspansiyon içeren burun spreyi bir tane de bilaxten hap yazdı kullanmaya yeni yeni başladım bazen etkisini gerçekten görüyorum sorum şu olacak bu ilaçlar sadece burnumu mu açacak yoksa kıkırdak eğriliğimi düzeltmeye yardımcı olacaklar mı bir burun deliğim gayet açıkken diğeri kıkırdak benzeri bir yapı yüzünden kapanıyor gibi duruyor yani hiç eşit durmuyorlar estetik açıdan da rahatsız ediyor açıkçası bu sprey ve hap bunu da düzeltir mi şimdiden teşekkürler yazınız için de ayrıca teşekkür ederim
Hayırlı akşamlar benim sorunum burun orta kemiğimin sağa doğru kayması hem sağdan nefes alamıyorum hem jiç horlamazken horluyorum hemde tek taraflı yüz boğaz ve kulak ağrılarım oluyor sizce ameliyat mı olmam gerekiyor çok korkuyorum burun ameliyatından bu arada bende narmanlıyım Erhan Yavuz hocam yardımcı olursanız çook sevinirim Allaha emanet olun
Merhabalar Arzu Hanım, öncelikle geçmiş olsun.
Muayene bilgilerinize vakıf olmadan ameliyat olup olmamanıza maalesef karar verilemez. Gerekli testler, tahliller ve tetkikler yapıldıktan sonra ameliyata gerek olup olmadığı belirlenebilir. Uyku laboratuvarında bir gece geçirmeniz gerekebilir tespitler için. Eğer uykuda nefes açlığı, horlama şiddetli seviyelerde ise hekiminiz uygun gördüğü takdirde ameliyat olarak sorunlarınızdan kurtulabilirsiniz. Kulak Burun Boğaz bölümüne randevu alarak muayeneye gitmenizi öneriyorum.
Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.