Septik Artrit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Septik Artit Nedir?

Septik Artrit, eklemlerin non spesifik pyojenik enfeksiyonudur. Başka bir deyişle bakteri ve mantar gibi etkenlerin neden olduğu bulaşıcı bir eklem enfeksiyonuna verilen isimdir. Tüm yaş gruplarında görülebilir. Erkek ve 0-3 yaş grubunda daha çok görülür. Tipik olarak diz veya kalça gibi vücuttaki büyük eklemleri etkiler ve en sık tutulan eklem ise kalça eklemidir. Çok hızlı eklem yıkılımına neden olabileceğinden ötürü hızlı tanı ve tedavi alması çok önemlidir.

İstatistiksel olarak 100.000 normal bireyin yaklaşık 5-6 tanesinde ortaya çıkarken 100.000 romatoid artrit hastasının yaklaşık 50 tanesinde görülür.

Septik Artrit Nedenleri

Septik artrit genellikle vücudun başka bir bölgesinden kan dolaşımıyla yayılmış bakteriler veya diğer mikrorganizmalar nedeniyle ortaya çıkar. Açık bir yaradan veya diz ameliyatı gibi bir cerrahi prosedürden kaynaklanma olasılığı her zaman vardır. Haemophilus influenza, stafilokok ve streptokok gibi mikroorganizmalar vücuda girdikten sonra eklemlere giderek enfeksiyona neden olurlar.

Virüslerin neden olduğu alttaki hastalıklarda diğer septik artrit sebeplerinden biri olabilir:

• Hepatit A, B ve C
• Parvovirus B19
• Herpes virüsleri
• HIV (AIDS virüsü)
• HTLV-1
• Adenovirus
• Coxsackie virüsleri
• Kabakulak

Septik Artrit’e Zemin Hazırlayan Faktörler

Septik artrit risk faktörleri denince aklımıza açık yaralar gelmelidir. Açık yaraların varlığı septik artrit etkenlerinin vücuda girmelerini oldukça kolaylaştıracaktır. Başlıca risk faktörleri şunlardır :

• İmmun yetmezlik
• İmmun supresif ilaç kullanımı
• Kanser
• Kronik hastalıklar
• Alkolizm
• Travma
• Daha önce var olan artrit
• İmplant kullanımı
• Bakteri virulansı

Septik Artrit Bulaşma Yolları ve Etkenleri

En sık kan yoluyla bulaşır.Yayılım yoluyla ve doğrudan bulaş şeklinde bulaşabilir.

Yaşlara göre sık görülen septik artrit etkenleri tabloda verilmiştir.

Septik Artrit Patofizyolojisine Genel Bakış

• Diz bölgesinde şişlik ve ödem
• Sinoviyal membranda ödem şişlik hiperemi olur.
• Sıvı salınımı artar
• Sinoviyal sıvının rengi bulanıktır
• PNL hakimiyeti artar
• Şeker miktarı düşer.
• Protein miktarı artar.
• Eklem de püy birikir
• Kıkırdak harabiyeti başlar
• Eklem içindeki fibrin pıhtılaşır ve eklem hareketini sınırlayan yapışıklıklar oluşur.
• Eklem kapsülü gerilirse özellikle kalça ekleminde sublüksasyon yada dislokasyon gelişir.

Septik Artrit Belirtileri

Septik artritli hastalarda genelde aktif veya pasif hareketle eşlik eden ağrı mevcuttur. Olguların yaklaşık olarak yarısında diz eklemi tutulumu mevcuttur. Septik artritli hastaların yaklaşık % 10 ile % 19’unda poliartiküler artrit olarak ortaya çıkmakla beraber ve romatoid artrit, gut ve sistemik bağ dokusu hastalıklarında olduğu gibi önceden eklem hasarı olan hastalarda daha sık görülme eğilimindedir. Sıklıkla görülen septik artrit belirtileri ve bulguları ise şu şekildedir:

• Ateş
• Halsizlik
• Baş ağrısı
• İştahsızlık
• Huzursuzluk
• Tutulan eklemde ağrı
• Hareket kısıtlılığı
• Kızarıklık

Septik Artrit Tanısı

Artrosentez adı verilen işlem septik artritin kesin tanısı için sıklıkla kullanılır. Bu işlem, sinoviyal sıvı olarak bilinen eklem sıvısının bir örneğini çekmek için eklemin cerrahi olarak delinmesini gerektirir.

Sinoviyal sıvı analizi, septik artritin teşhis ve tedavisinde büyük önem taşır. Normalde bu sıvı sterildir ve eklem hareketlerinin kolaylaştırılması gibi görevleri vardır ancak artrit varlığında bu sıvı sterilitesini kaybeder. Örnek alınan bu sıvı laboratuvara gönderilecek ve kültür alma, bakteri tespiti gibi bir takım işlemlerden geçecektir.

İleri görüntüleme tetkiklerine bakacak olursak MR’ın eklem hasarının tespitinde çok önemli bir yerinin olduğunu görürüz. Septik artrit radyolojisinde :

• Eklem distansiyonu
• Eklem çevresi yağ ve yumuşak dokuların kapsüldeki genişlemeye bağlı olarak yer değiştirmesi
• Kırık veya çıkıklar
• USG’de eklem içinde sıvı artışı

Ek olarak kan testleri de septik artrit tanısı için önem arz eder. Aşağıda Kocher tarafından oluşturulan septik artrit tanı kriterleri bulunmaktadır.

1. Vücudun etkilenen yarısında ağırlığı taşıyamama aksama sorunları
2. Ateş varlığı
3. Sedimentasyonun 40 mm/saat ten fazla olması
4. Beyaz kürenin 12000’den fazla olması

Şüphelenilen kişide yukarı bahsedilen kriterlerin :

• 1 tanesi mevcutsa septik artrit olma olasılığı çok düşüktür.
• 2 tanesi mevcutsa % 40 ihtimalle olabilir.
• 3 tanesi mevcutsa % 93 ihtimalle olabilir.
• 4 tanesi mevcutsa % 99 ihtimalle olabilir.

Septik Artritte Hastalığın İlerleyişi Nelere Bağlıdır ?

Hastalığın gidişatı birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörlerden birkaçı şunlardır:

• Tanı ve tedavi de geçen süre
• Tutulan eklem (kalçada daha kötü)
• Eşlik eden osteomyelit olması
• Hastanın yaşı (büyük çocuklarda daha kötü)
• Diz bölgesinde tutulum

Septik Artrit Tedavisi

Bu hastalık eklem yıkımına neden olan acil bir hastalıktır. Tanı ve tedavideki gecikme uzuvlarda fonksiyon kaybına bazen hastanın hayatına mal olabilir. Septik artrit tedavisi enfekte olmuş eklem sıvısının boşaltılması ve güçlü antibiyotik birleşimlerinden ibarettir. Başlangıç tedavisi için hastaneye yatış ve iv antibiyotik tedavisi gerektirebilir. İlk etapta ampirik tedavi uygulanır. Yani etken bilinmeksizin geniş bakteri topluluklarını etkileyen antibiyotikler verilir. Etken tespiti sonrasında daha dar spektrumlu antibiyotik ile tedavi değiştirilir. Yine gebelikte septik artrit tedavisi yapılırken ilaç seçiminde mutlaka dikkatli olunmalıdır.

Tedavideki amacımız :

• Sepsisin önlenmesi ve eklemin sterilizasyonu
• Eklemdeki fibrin ve yıkım ürünlerinin uzaklaştırılması
• Eklemim normal yapısı ve normal fonksiyonunun yeniden kazandırılması
• Ağrının giderilmesi ve kas spazmının çözülmesi

Antibiyotik uygulaması yapılır. Septik artrit tedavisinde kullanılan ilaçlar Vankomisin, seftriyakson, sefazidim gibi ilaçlardır. Eklem drenajı yapılmalı ve sonrasında eklem istirahati verilmelidir. Bir etkenin vücuda girerek oluşturduğu bu hastalık kendiliğinde nüks göstermeyecektir. Doğal olarak septik artrit tekrarlar mı sorusunun cevabı hayır olacaktır ancak genelde travmaya bağlı vücuda alınan etken, tekrar vücuda girerek enfeksiyona neden olmayı başarırsa artrit ortaya çıkacaktır.

Septik artrit ameliyatı sıklıkla antibiyotik ve drenaj tedavisine yanıt alınmayan ileri ve kompleks vakalarda yapılmaktadır. Dilerseniz alt tarafta paylaşmış olduğum videodan septik artrit ameliyatı izleyebilirsiniz:

Üstteki video eklem içi drenajı hakkında sizlere fikir verebilir.

Septik Artrit Bitkisel Tedavisi

Septik artriti iyi gelen bir takım bitkisel ürünlerin satıldığını ve bazı bireylerin bunları kullandığını bilmekteyiz. Ancak bazı bitkisel ürünlerin uygunsuz kullanımları sonrasında faydadan çok zarar getireceğini unutmamalı ve bitkisel tedaviyi asla doktorunuzdan bağımsız yapmamalıyız.

Septik Artrit Komplikasyonları

Septik artritin tedavisi zamanında ve yeterli şekilde yapılmazsa bir takım istenmeyen komplikasyonlar görülebilir. Bunlar:

• Eklem kıkırdağında hasarlanma
• Eklemin deforme olması
• Çıkık veya kırıklar
• Hareket kısıtlılığı
• Avasküler nekroz

Zamanında yapılan müdahaleler ile iz kalmadan tedavi şansı çok yüksektir.

Yararlanılan Kaynaklar :

1. http://www.clevelandclinicmeded.com/medicalpubs/diseasemanagement/rheumatology/septic-arthritis/
2. http://www.webmd.com/arthritis/septic-arthritis-symptoms-diagnosis-and-treatment
3. Prof. Dr. Cumhur Cevdet Kesemenli Ders Notları
4. http://www.totbid.org.tr/files/ONLIB/9_2/06.VolkanOztuna.pdf

Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım.