CA 19-9, bir kanser antijenidir ve kanserli hücrelerin yüzeyinde bulunur. CA 19-9 proteini, bir kanser nedeni değildir. Yani bu protein, insanların kanser olmasına neden olmaz. Fakat kanserli hücrelerin yüzeyinde bulunur ve buradan kana karışır. Bu durumun tespiti için CA 19-9 testi yapılır ve kandaki antijen miktarı belirlenebilir.
CA 19-9 proteini, kanser hastalarının kanlarında bulunan bir protein olması sebebiyle, özellikle tedavi sürecinin nasıl gittiğini anlamak için bu protein izlenmektedir. Pankreatik kanser vakasının görüldüğü kişilerin yaklaşık olarak %70 ila %90’ı arasında CA 19-9 değerinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Fakat sadece pankreas kanserinde bu antijenin arttığının söylenmesi yanlış olacaktır. Çünkü farklı kanser türlerinde de benzer durumlar söz konusudur. Bunlar safra kesesi kanserleri, kolorektal kanser, yumurtalık kanseri, mide kanserleri, akciğer kanseri ve karaciğer kanseri şeklindedir.
Kanser dışında normal hastalıkların bazılarının da CA 19-9 seviyesini arttırdığı bilinmektedir. Bu hastalıklar safra kanalı tıkanıklığı, karaciğer hastalıkları, ksitik fibroz, tiroid hastalığı bunlardan bazılarıdır. Ayrıca sağlıklı insanların kanlarında da çok düşük miktarda CA 19-9 vardır. Bundan dolayı, CA 19-9 testi, tek başına tanı koymak için yeterli değildir. Tanı için farklı testlerle desteklenmesi şarttır.
CA 19-9 Testi Neden Yapılır?
CA 19-9 testi, tek başına tanı için kullanılamazsa da kanser hastalıklarının tedavi sürecinin izlenmesi için kullanılmaktadır. Bu test genellikle CEA, bilirübin ve karaciğer paneli testleri ile birlikte yapılmaktadır.
Pankreas kanserinde çok belirgin olması sebebiyle kanser markörü olarak değerlendirilir. Bu kanser türündeki kullanım nedenleri şunlardır:
- Pakreatik kanser vakalarındaki tedavi sürecini izlemek
- Pankreatik vakalardaki kanser progesyonuna kişilerin vücutlarının verdiği yanıtı izlemek
- Diğer testlerle birlikte pankreas kanseri tanısının konulması
Kanser türlerinin önemli bir kısmında CA 19-9 görülmektedir. Fakat bu antijenin tedavi sürecinde kullanılabilmesi için kanserin CA 19-9 proteinini, vakaların önemli bir bölümünde görülmesi gerekir. Örneğin safra kanalı kanserinde, vakaların yaklaşık %65’inde bu antijen yükselmektedir ve buna bağlı olarak tedavi sürecinde etkin bir şekilde bu test kullanılır.
CA 19-9 testi, tek başına kanser vakalarının tespiti ve teşhisini yapamaz. Bunun için farklı testlerle birlikte kullanılması gerekmektedir. Bu şekilde kullanıldığında önemli sonuçlar vermesi için çalışmalar devam etmektedir. Bu durum gerçekleşirse özellikle pankreas kanseri vakalarında erken teşhis imkanı artacaktır.
CA 19-9 Testi Ne Zaman Yapılır?
Bu test, kişilerde kanser tedavisini izlemek için yapıldığı gibi farklı belirtiler varsa da yapılabilir. Özellikle pankreas kanserinin tedavi sürecini izlemek için sık sık doktorlar tarafından istenmektedir. Ayrıca ortaya çıkan semptomlara bağlı olarak da erken teşhis için istenebilir. Söz konusu semptomlardan bazıları şunlardır:
- Karın ya da sırt ağrısı
- Mide bulantısı
- Sarılık
- İştahsızlık
- Sebebi olmayan aşırı kilo kaybı
Kanser tedavisini izlemek için hastaya yapılacak olan CA 19-9 testinin sonucu referans noktası kabul edilir ve bu test periyodik olarak uygulanır. Böylece kandaki değişim miktarına göre tedavi sürecinin nasıl gittiği yorumlanabilir.
Safra kanalı tıkanıklarında bazen doktorlar tarafından kanser şüphesine bağlı olarak CA 19-9 testi istenmektedir. Fakat safra kanalı tıkanıklarının bazı nedenleri de bu antijenin artmasını sağlar. Bundan dolayı tıkanıklık tamamen giderildikten 2 hafta sonra bu testin yapılması, çok daha doğru sonuçların alınmasını sağlayacaktır.
CA 19-9 Normal Değeri Nedir?
Kanser ile ilişkisinden dolayı bu testin değerlendirmesinde kullanılan referans aralıklar çok önemlidir. Sağlıklı insanlarda CA 19-9 değerinin 37 U/mL’den düşük olması beklenmektedir. Bu seviyenin üstü yüksek kabul edilir. 75 U/mL ve üzeri ise çok yüksek olarak nitelendirilir.
CA 19-9 Testi Nasıl yapılır?
Kanserli hücrelerin yüzeyinde bulunan CA 19-9 proteini, bazen kana karışabilir. Bundan dolayı da yapılacak olan test, kan üzerinde gerçekleşecektir. Buna bağlı olarak test yapılan kişilerin kolundan bir iğne yardımıyla alınan kan tipe aktarılır ve buradan laboratuvara gönderilir. Laboratuvarda yapılacak olan tetkikler sonucunda tespit edilen sonuçlar, doktora iletilmektedir.
CA 19-9 Testi Riskleri Var Mı?
Kan alınan bu testin riskleri mevcuttur. Her ne kadar basit bir işlem olsa da bir takım riskler vardır ve bunlar da şu şekildedir:
- Aşırı kanama
- Morarma
- Deri altında kan birikmesine bağlı şişme
- Bayılma ve baş dönmesi
CA 19-9 Testi Hazırlıkları Nelerdir?
Bu testten önce doktorla görüşme yapılarak kullanılan ilaçların listesi tam olarak verilmelidir. Ayrıca hastalıkların söylenmesi de çok önemlidir. Çünkü CA 19-9 proteini kanser vakalarında görülebildiği gibi normal hastalıklarda da görülebilir. Bu bilgi sayesinde değerlendirme daha doğru bir şekilde yapılacaktır.
CA 19-9 Yüksekliği
CA 19-9 seviyesi, normal değerlerden daha fazla olduğundan CA 19-9 yüksekliği nitelendirilmesi yapılır. Bu sonuç, farklı anlamlara gelebilir. Bundan dolayı sonuçların uzman bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.
CA 19-9 seviyesinin artmasına neden olan farklı hastalıklar vardır ve bunların en önemlisi kanserdir. Bundan dolayı da CA 19-9 testinin kanser teşhisinde kullanıldığı gibi yanlış bir algı vardır. Yapılacak olan test sonucu yüksekse, bu durum kişilerin kesin kanser olduğunu göstermez. Hatta testin sonuçları, normal seviyelerde çıkarsa bu da kişilerin kanser olmadığının kesin bir kanıtı değildir. Bundan dolayı farklı testlerle birlikte yorumlanması gerekir.
Kanser tedavilerinin izlenme sürecinde ise bu test periyodik olarak yapılır ve kandaki CA 19-9 seviyesi ölçülür. Bu seviye ne kadar düşerse tedavinin o kadar başarılı olduğu söylenebilir. Fakat burada da diğer etkenlerin mutlaka dikkate alınması gerekmektedir.
CA 19-9 Testiyle Bilinmesi Gereken Diğer Hususlar
Bu antijen sağlıklı insanlarda düşük miktarda bulunurken sigara içenlerde biraz daha fazla olabilir. Yapılacak testteki sonuç, normal seviyenin çok az üzerinde olursa, sonuçlar normal kabul edilir.
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım.
