CA-125, kanserantijeni 125 adıyla bilinen bir proteindir. Bu antijen, yumurtalık kanseri vakalarının önemli bir kısmında görülmektedir. Buna bağlı olarak, tümörbelirtisi olarak kabul edilmekte ve kanser şüphesi durumlarında bu teste başvurulmaktadır.CA-125 testi, kandaki kanser antijeni 125’in seviyesini ölçmek içinkullanılmaktadır.
Kadınlarda görülen kanser türlerinden olan yumurtalık kanseri, bir takım belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. CA-125 de onlardan birisidir. Bundan dolayı özellikle tedavi sürecinin izlenmesinde ve bir takım farklı testlerle teşhisinde kullanılır. Fakat burada bilinmesi gereken önemli bir detay vardır. CA-125, yumurtalık kanseri olan bütün kadınların vücutlarında bulunmaz. Dolayısıyla da kullanırken bu duruma dikkat edilmesi gerekir. Çünkü bu test, bazı vakalarda iş görmemektedir.
Yumurtalık kanseri, kadınlarda en fazla görülen ölüm sebeplerinden birisidir. Yapılan sıralamada yumurtalık kanserinin 5.sırada olduğu görülmektedir. Bir kadının bu kanser türüne yakalanma olasılığı 1/75’tir. Vakalardaki ölüm oranı ise oldukça yüksektir. Yapılan araştırmalara göre ABD’de her yıl 22.000 yeni vaka teşhis ediliyor ve bunların yaklaşık 14.000 tanesi ölüyor.
Yumurtalık kanserinin verdiği belirtiler, alışılmışın dışında değildir. Bundan dolayı da teşhis noktasında önemli gecikmeler yaşanabilmektedir. Geciken teşhise bağlı olarak kanserli hücrelerin biraz daha yayıldığı görülmektedir. Vakaların sadece %20’lik kısmında kanser hücreleri yumurtalık dışına yayılmadan önce teşhis edilmektedir. Buna bağlı olarak uzmanlar tarafından bu kanser türünün erken teşhis edilmesini sağlamak için bir takım çalışmalar yapılıyor. Bunlara genel olarak asemptomatik adı verilmektedir. Şuana kadar erken teşhis için düzenli kontrol ve semptomların ne anlama geleceğinin anlatılması tavsiye ediliyor.
CA-125 testi ise teşhis için önerilmemektedir. Kanser hücreleri tarafından kana verilen bu antijen, farklı nedenlerden dolayı da kanda yükselebilmektedir. Ayrıca kadınlarda görülen menstrüasyon ve gebelik ile birlikte pelvik inflamatuar hastalıkların da kandaki CA-125 seviyesini orta düzeye kadar arttırdığı bilinmektedir.
İçerik Başlıkları
CA-125 Testi Neden Yapılır?
CA-125 testi, yumurtalık kanserinin teşhisinde değil, izlenmesinde çok daha fazla kullanılmaktadır. Yumurtalık kanseri teşhisi konulan hastalara yapılan bu test, kanda kansere bağlı olarak bir CA-125 artışı olup olmadığını test etmektedir. Bu test pozitif çıkarsa daha sonraki süreçte izleme için testlere devam edilir. Ayrıca tedavi sonrasında tamamen iyileşen kadınlara da yapılır ve böylece kanserin tekrar nüksetme durumu hakkında fikir edinilir.
Kanser riski olan ve bunu belli eden hastalarda CA-125 testi, transvajinal ultrason ile birlikte uygulanır. Yumurtalık kanseri için riskler meme kanseri, ailede yaşanan benzer vakalar, aşırı kilo, artan yaş, hormon replasman tedavisi ve doğumdan kaynaklı sebeplerdir. Bunların görüldüğü kişilere CA-125 uygulanmaktadır.
Bütün yumurtalık kanseri vakalarında CA-125 seviyesinin artmamasına bağlı olarak spesifik bir test değildir. Bütün vakalarda görülmeyen bu antijeni tespit etmek, tek başına kanser teşhisi koymak için asla yeterli olmayacaktır.
CA-125 Testi Ne Zaman Yapılır?
Doktorlar tarafından CA-125 testi genellikle teşhis konulduktan sonra istenmektedir. Öncelikle yapılan test ile taban değer belirlenmekte ve daha sonra periyodik olarak bu test tekrarlanmakta ve tedavinin nasıl gittiği buradan da takip edilmektedir. Tedavi süreci tamamlandıktan sonra da bazı doktorlar bu teste devam edebilmektedir.
Yapılan testler sonucunda kadınların pelvik kitlesi olduğu anlaşılırsa bu test istenebilir. Buradaki amaç kitlenin neden orada olduğunun belirlenmesiyle ilgilidir.
CA-125 testi her ne kadar teşhis için kullanılmasa da çok yüksek riskler taşıyan kadınlar için farklı testlerle birlikte istenebilir.
CA-125 Normal Değerleri Nedir?
Testin yapıldığı laboratuvar şartlarına göre farklılık gösterse de sağlıklı insanların kanında olması gereken CA-125 seviyesi 0 ila 35 units/mL’dir.
CA-125 Testi Hazırlıkları Nelerdir?
Vücutta bulunan CA-125 seviyesi, sadece kanserli hücreler tarafından değil, farklı hücreler tarafından da arttırılabilir. Bundan dolayı testten önce doktor ile görüşülerek bir takım bilgiler verilmesi faydalı olacaktır. Kullanılan ilaçlar, hamilelik, adet döngüsü CA-125 seviyelerinin değişmesine neden olan durumlardır. Bu bilgiler verildikten sonra doktor tarafından yapılacak olan uyarılar dikkate alınarak teste hazırlık yapılmalıdır.
CA-125 Testi Nasıl Yapılmaktadır?
Bu test, kanda CA-125 aranması şeklindedir. Buna bağlı olarak şu şekilde yapılır:
- Sağlık personeli tarafından kolun üst bölümüne bir lastikle turnike yapılır.
- Kanın alınacağı bölge alkol çubuğu ile temizlenir.
- İğne yardımı ile alınan kan, tüpe aktarılır.
- Alınan kan, laboratuvara gönderilir.
CA-125 Testi Riskleri Nelerdir?
Kan alma işlemi sırasında aşırı kanama görülebilir. Özellikle damar yapısı ince olan kişilerin damalarının bulunması son derece zordur ve buna bağlı olarak deri altında zedelenme ve aşırı morarma durumları görülebilir. Ayrıca kanın deri altında birikmesi, diğer risklerdendir. Bayılma ve baş dönmesi de nadir görülen komplikasyonlardan bazılarıdır.
CA-125 Yüksekliği
Normal seviyenin üzerinde çıkan CA-125, yüksek kabul edilir ve bir takım sonuçların anlaşılmasına neden olur. Öncelikle testin nasıl yapıldığı, çıkan sonuçların doğru yorumlanması adına çok önemlidir. Eğer kanser tedavisi sürecinin izlenmesi için bu test yapılmış ve CA-125 seviyesi yükselmiş ise vücudun tedaviye cevap vermediği ya da tedavinin işe yaramadığı sonucuna ulaşılır.
Tedavi sonrasında iyileşen hastalara yapılmış ve değerler yüksek çıkmışsa kanserin kendini tekrarladığı anlaşılır.
CA-125 Yüksekliği Nedenleri
CA-125 testi, asla tek başına kanser teşhisi yapma yeteneğine sahip değildir. Çünkü vücutta farklı nedenlerden dolayı da yükselebilir. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
- Divertikülit
- Endometriozis
- Yakın zamanda ameliyat olmak
- Rüptüre yumurtalık kisti
- Siroz
- Myomlar
- Enflamatuar bağırsak hastalığı
- Karaciğer hastalığı
- Adet görülmesi
- Pelvik inflamatuar hastalık
- Peritonit
- Gebelik
Buradan da anlaşılacağı gibi CA-125 yüksekliğinin çok farklı sebepleri vardır ve teşhis için değil, izleme için kullanılması çok daha uygundur.
Bilinmesi gereken bir diğer husus ise CA-125, farklı kanser türleri sebebiyle de artabilir. Bu antijenin artmasına neden olan kanser türleri şunlardır:
- Fallop tüpü kanseri
- Mide kanseri
- Yemek borusu kanseri
- Karaciğer kanseri
- Kolon kanseri
- Pankreas kanseri
CA-125 Testinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Tek başına kanser teşhisi koymak için kullanılmayan bu testin sonuçlarının bir uzman tarafından yorumlanması gerekiyor. Genellikle tek bir test yerine bir dizi test uygulanmakta ve elde edilen sonuçlar karşılaştırılmaktadır. Böylece çok daha sağlıklı sonuçlara ulaşmak mümkün olmaktadır.
CA-125 Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi sürecinin başlaması için CA-125 seviyesinin neden yükseldiğinin belirlenmesi gerekiyor. Daha sonra ise uygun bir tedavi yöntemi ile süreç başlamalıdır. Yükselmenin sebebine bağlı olarak farklı tedaviler uygulanabilir.
