Puva Tedavisi Nedir?
Puva Tedavisi, ağız yoluyla veya cilde uygulanacak şekilde psörolen alınmasını takiben ultraviyole ışınlara maruz bırakılma yoluyla oluşturulmuş bir kombinasyon tedavisine verilen isimdir. Dermatolojik hastalıkların bazılarında kullanılmaktadır ve oldukça faydalıdır.
Psörolen cildi geçici olarak ultraviyole ışınlara karşı hassas hale getirme özelliğine sahiptir. Bu tedavi ayaktan veya evde uygulanamaz.
Doğru bir şekilde uygulanabilmesi için hastane ortamı şarttır. Dermatolojik hastalığın şiddetine ve türüne göre bir ya da daha fazla kez tekrarlanabilir.
Puva Tedavisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
Puva tedavisi ya da farklı bir deyişle puva terapisi, sedef hastalığı, atopik dermatit, T hücreli lenfoma, egzamalar ve vitiligo gibi cilt hastalıklarında fayda sağlanan bir yöntemdir. Normal prosedürde öncelikle uygulanabilen diğer tedaviler uygulanır ve yeterince fayda görülmezse puva tedavisi önerilir.
Puva Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Puva tedavileri hem tüm vücut için hemde ayrı ayrı el ve ayaklar için uygulanabilmektedir. İlk başta psörolen adını verdiğimiz ilaç ağız yoluyla veya deriye uygulama yoluyla alınır. Psörolen alımından yaklaşık olarak 2 saat sonra UVA (Ultraviyole A) ışınları verilir.
Tüm vücut için uygulanacağı durumlarda hasta giysilerini çıkararak özel kabinlere alınır. Bu kabinlerde gözleri korunacak şekilde özel bantlarla bantlandıktan sonra dört bir yandan ışınlar gönderilir. Bu sırada göz ve cinsel organlar hassas bölgeler olduğundan dolayı korunmalıdır. Aksi takdirde olumsuz bazı sonuçlara yol açabilir.
Puva Tedavisi Nerede Yapılıyor?
Bir önceki başlıkta da belirttiğimiz üzere bu tedaviler hastane ortamlarında yapılmaktadır. Evden veya farklı bir şekilde uzaktan tedavi söz konusu değildir. Bireyler hastanede özel oluşturulmuş odalarda ya da kabinlerde bu tedaviyi alırlar.
Puva Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Çoğunlukla hastalar puva tedavisinin kaç gün süreceğini ve bir seansın ne kadar sürdüğünü merak etmektedirler. Bu konuya şu şekilde açıklık getirelim.
Yaklaşık olarak bir puva tedavisi 60 ile 90 gün aralığında sürmektedir. Bu sürenin azalması ya da artması altta yatan hastalığa bağlıdır. Mukozis fungoides gibi hastalıklarda 3 aydan daha uzun süre puva terapisi alınması gerekebilir. Yine hastalığa bağlı olarak 3 veya 4 seans uzunluğunda olabilir.
Seanslarınız ayarlanırken sıklıkla hekimleriniz hastanenin hasta yoğunluğunu göz önünde bulundurarak en uygun ayarlamaları yapacaktır.
Puva Tedavisinin Yan Etkileri Nelerdir?
Birçok faydalı tedavi biçiminde olduğu gibi PUVA terapisininde bazı istenmeyen etkileri olacaktır. Sıklıkla karşımıza çıkan PUVA yan etkilerini başlıklar halinde inceleyelim.
Yanıklar
Aşırı dozlarda uygulanan PUVA tedavileri fototoksik eritem olarak adlandırılan güneş yanığına benzer lezyonların ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Güneş yanıklarına yatkın cildi olan insanlarda görülme olasılığı çok daha fazladır. Bu yanıklar genellikle 2 veya 3. tedaviden sonra olur.
Yanıkların oluşumunu kolaylaştırmamak adına puva terapisinin olacağı gün parfüm, doedorant veya benzer maddelerin derinizle temasından kaçınmalısınız. Üzülerek belirtmeliyim ki eğer fototoksik eritem ortaya çıktıysa normal güneş yanıklarına göre daha uzun süreli ve daha ağrılıdır.
Kaşıntılar
Puva tedavisi sonrasında bazı bireylerin ciltlerinde priritus yani kaşıntı gözlemlenebilir. Tedavi sonrası cilt oldukça kuru olacaktır. Nemlendirici kremler uygulayabilirsiniz. Az da olsa rahatlama sağlayacaktır.
Mide Bulantısı
Psörolen alan her 4 hastanın 1 tanesinde mide bulantısı şikayeti ortaya çıkar. Bu durumda mutlaka hekiminizi bu durumdan haberdar etmelisiniz. Hekiminiz bu durumu kontrol altına alabilmek maksadıyla bazı anti emetik ilaçları reçete edebilir. Anti emetik ilaçlar kusma önleyici özellikleri ile bilinirler.
Deride Renk Değişimi veya Bronzlaşma
Genellikle bir kaç ay boyunca uygulanan bu tedaviler hastaların bronzlaşmalarını kolaylaştıracaktır. Bu açıdan dikkatli olmakta fayda vardır.
İstenmeyen Göz Hasarları
UV ışınların uygulanması sırasında gözler özel bantlarla kapatılmazsa geri dönüşü olmayan hasarlar alabilir. Gözler mutlaka korunmalıdır.
Cilt Yaşlanması
Düzenli olarak birkaç ay boyunca uygulanan puva tedavisi cildin erken yaşlanmasına sebebiyet verir. Erken yaşlanan ciltte deri kanserlerinin oluşması daha kolay olacaktır. Sküamoz hücreli karsinom, bazal hücreli karsinom ve melanom tarzında tümörler açısından dikkatli olunmalıdır.
Özellikle açık tenli ve daha önce güneş ışığına yoğun bir şekilde maruz kalmış kişiler risk altındadır. Bu açıdan uzun süre puva tedavisi alan hastaların 6 ayda bir dermatoloji uzman hekimi tarafından muayene edilmesi faydalı ve gerekli bir prosedürdür.
Bunların dışında birkaç husustan daha bahsetmek isterim. PUVA tedavisinden çıkan hastaların güneş ışığından bir süre korunmaları önlem olarak uygulanmalıdır. Bu tedaviyi alırken ağrı kesiciler, nemlendiriciler, anti histaminikler ve anti emetik ilaçlar gerekebilecektir. Duruma göre hekiminiz tarafından önerilere kullanmanız sağlanacaktır.
Puva Tedavisi Zararları
Bir önceki başlıkta bahsettiğimiz yanıklar, kaşıntı, mide bulantısı, bronzlaşma, göz hasarları ve cilt yaşlanması temel zararlardır. Bunların dışında bazı zararların ortaya çıkmasını engellemek adına mutlaka şunlara dikkat edilmelidir:
- Hekiminizin size önerdiği ilaçlar dışında hiçbir ilaç ya da krem kullanmayınız.
- Hekiminizin reçete ettiği ilaçlar dışında bir ilacı kullanmanız gerekiyorsa mutlaka hekimizi bu konuda bilgilendiriniz.
- Psörolen kapsülü aldıktan sonra geçen süreyi hep aynı tutmaya özen gösteriniz.
- Tedavi sırasında alkol tüketiminden kaçınınız.
- Kendinizi çok iyi hissetseniz bile düzenli olarak cildiye bölümüne giderek kontrollerinizi yaptırın.
Puva Tedavisi Kimlere Uygulanır? ( Puva Tedavisi Faydaları)
Sıklıkla dermatolojik hastalıkları olan bireyler puva tedavisi için adaydırlar. Puva terapisi şunlara uygulanır:
- Sedef (psöriyazis) hastalığı olan bireylere
- Vitiligo hastalığına sahip bireylere
- Mikozis Fungoides hastalığına sahip bireylere
- Lenfoması olan bireylere
- Atopik dermatit ve bazı diğer egzama çeşitleri olan bireylere
Puva Tedavisi Yapan Hastaneler
Puva tedavisi uygulayan hastaneler ile ilgili araştırma yapmadan önce bulunduğunuz ilin üniversite veya devlet hastanesi dermatoloji bölümlerine giderek muayene olup puva tedavisi yapan hastaneler konusunda öneriler isteyebilirsiniz.
Hastane seçimi yaparken hekiminizin önerilerine kulak vermelisiniz. Şimdi hastalıklar puva ilişkisini başlıklar halinde inceleyelim.
Sedef Hastalığında Puva Tedavisi
Sedef hastalığı ya da farklı bir deyişle psöriyazis, şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösteren bir cilt hastalığıdır. Ne ilaç tedavileri ne de fototerapi kalıcı bir çözüm sağlamayacaktır.
Sedef hastalığı puva tedavisi, sedef hastalığında uygulanan standart tedavilere yanıt vermeyen vakalarda ve yaşlı psöriyazis vakalarında uygulanır. Tedaviler sayesinde yüksek oranlarda fayda sağlanır ve ataklar kontrol altına alınmaya çalışılır. Hassas bölgeler olarak nitelendirdiğimiz kıvrım bölgeleri ve diğer bölgeler puva terapisine tam maruz kalmadıkları için yeterli fayda göremezler.
İlk etapta haftada iki veya üç kez yapılır. Başlarda 5 dakikadan daha az süren seanslar ilerleyen süreçte 30 dakikaya kadar çıkarılabilir. Çoğu vakada 10 ile 20 kez uygulanan bu terapiler sonrasında gözle görülür iyileşmeler sağlanır ancak unutulmamalıdır ki sedef hastalığı tekrar alevlenebilir.
Egzama’da Puva Tedavisi
Puva terapileri bazı durumlarda şiddetli egzama vakaları için oldukça faydalıdır. Sıklık ve doz olarak sedef hastalığında kullanılan şekline benzer. Kullanım süresi sedef hastalığına göre daha uzun sürebilir.
Mikozis Fungoides’te Puva Tedavisi
Uzun süreli puva tedavileri gerektirebilen bir hastalıktır. İlk etapta belirli dozlarda verilir ve daha sonra duruma göre artırılır veya azaltılır.
Vitiligoda Puva Tedavisi
Vitiligo hastalığında puva tedavisi, çok dikkat edilmesi gereken bir süreçtir. Bu hastalarda sıklıkla iki yılda bir haftada iki kez olacak şekilde uygulanır ve durum gözlenir. Gözlem sonuçlarına göre gerekli müdahaleler yapılır.
Bu konu hakkında merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. cevap vermekten mutluluk duyacağım.
