Paronişi, diğer bir adıyla dolama, tırnak çevresindeki alanda bazı bakterilerin veya mantarların neden olduğu enfeksiyona verilen isimdir. Akut veya kronik olarak karşımıza çıkmaktadır. Enfeksiyonun altta yatan nedenine bağlı olarak aniden oluşabileceği gibi bazı durumlarda haftaları bulabilmektedir. Halk arasındaki adı dolama hastalığıdır. Kolay tanı konulan bir hastalıktır ve dikkatli davranıldığında başarıyla tedavi edilebilmektedir.
Akut Paronişi, genellikle bakteriyel kaynaklı, ısırma, batma gibi travmatik durumlar sonucu aniden ortaya çıkmaktadır. Kronik Paronişi ise yavaş başlangıç gösterir ve giderek artar.Kişi bu durumun farkındadır.Nemli ortamlara maruz kalan bireylerde görülme olasılığı yüksektir.
Paronişi Belirtileri Nelerdir?
Hem akut hemde kronik tipinde benzer belirti ve bulgular ortaya çıkmaktadır. Sık görülen belirti ve bulgular şu şekildedir:
- Enfeksiyonun olduğu bölgede şişkinlik
- İlgili bölgede ciltte renk değişiklikleri
- Tırnağın şekli, rengi ve dokusunda değişmelerin olması
- Tırnağın tırnak yatağından ayrılır gibi olması
Belirtiler hakkında daha detaylı bilgi almak için Paronychia Clinical Presentation: History, Physical Examination (medscape.com) bağlantısına devam edebilirsiniz.
Paronişi Kimlerde Görülür?
Paronişinin görüldüğü özel bir ırk ya da blge bulunmamaktadır. Her yaştan her tür bireyde görülebilir. Ancak günlük hayatta paronişi oluşmasına sebebiyet verecek etkenleri şöyle sıralayabiliriz:
Akut Paronişi Kimlerde Görülür?
- Kişilerde tırnak yeme alışkanlığı olan bebeklerde
- Parmaklarını emen bebeklerde
- Manikür gibi işlemlerden sonra
- Alçılama gibi bazı durumlardan sonra
- Diğer bazı travmalar sonrasında
Kronik Paronişi Kimlerde Görülür?
Kronik paronişi ortaya çıkabilmesi için uzunca bir süreç gerekmektedir. Daha çok
- Çiftçilerde
- Balıkçılarda
- Ev hanımlarında
- Temizlik ile çok uğraşan bireylerde
görülme eğilimindedir.
Paronişi Nedenleri Nelerdir?
Akut paronişi nedenleri genellikle bakteriyel etkenler kaynaklıdır. Stafilokokus Aerus gibi bakteriler sıklıkla neden olurken herpes simpleks gibi bakteriler nadiren neden olabilir.
Kronik paronişi nedenleri ise henüz tam olarak ortaya çıkarılamamıştır. Sıklıkla sürekle benzer etkenlere maruz kalan bölgede oluşan dermatitten şüphelenilmektedir.
Paronişi Nasıl Teşhis Edilir?
Paronişi diğer hastalıklara göre oldukça kolay tanı alan bir patolojidir. Çoğu zaman anamnezi takiben muayeneyle beraber teşhis edilebilmektedir. Ancak emin olunmak istenirse ilgili bölgeden örnek alınarak laboratuvar çalışmaları yapılabilir.
Paronişi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Paronişi tedavisi öncelikle akut veya kronik olmasına göre değişmektedir. Akut paronişi tedavisinde enfeksiyonun olduğu bölge belirli aralıklarla ıslatılmalı ve nemli tutulmalıdır. Akut paronişi reçetesinde ise genelde topikal antibiyotikler bulunmaktadır. Topikal olarak uygulanan antibiyoterapilere cevap vermeyen hastalarda oral kullanıma geçilebilmektedir. Eğer antibiyotiklerle gerileme sağlanamıyorsa ve abseleşme arttıysa absenin drenajı sağlanabilir. Tırnağın çıkarılması ise nadir uygulanan bir tedavinin parçasıdır. Paronişi evde tedavisi çoğu zaman mümkün olmayan bir hastalıktır.
Kronik paronişi tedavisinde ise tırnakların olduğu bölgeler kuru ve olabildiğince sıcak tutulmalıdır. Tırnak sağlığına önem verilmeli ve tırnak bakımı düzenli olarak yapılmalıdır. Eğer altta yatan neden bir dermatit ise tedavi ona yönelik olmalıdır.
Paronişi tedavi edilirken eğer lezyonlar belirgin enfekte değilse batikon kullanılarak güzelce temizlenir ve bactroban ya da fusidin tarzı kremler topikal olarak uygulanır. Eğer lezyon bölgesi enfekte ise Cipro ya da Augmentin tarzı antibiyotikler kullanılabilir.
Paronişi Komplikasyonları Nelerdir?
Paronişi yeterli tedavi edilmediği zaman ciddi komplikasyonlara yol açabilmektedir. Selülit adını verdiğimiz enfeksiyonlarda neden olabileceği gibi tendon enfeksiyonlarına da neden olabilmektedir. Kronik distrofi tedavi edilmezse en sık ortaya çıkan komplikasyon tırnak distrofisidir. Tırnak yapılara eskiye oranla çok daha kırılgan bir hal alabilmektedir.
Paronişi sıklıkla kolay tedavi edilebilen bir hastalıktır ve sağlıklı bireylerde tekrarlama olasılığı çok düşüktür.
Bebeklerde Paronişi Seyri Nasıldır?
Bebeklerde paronişi yetişkin bireylerde olduğu gibi görülebilmektedir. Hastalığın seyri yetişkinlerle aynıdır ancak tedavisi farklı olabilmektedir.
Yetişkin bireylerin bünyeleriyle bebeklerin bünyeleri aynı olmadığından verilen ilaçlar ve dozlarında bir takım farklılıklar ortaya çıkabilmektedir. Aynı zamanda bebeklerde bazı durumlarda kendiliğinden düzelme durumları görülebilmektedir.
Ek olarak paronişi ICD kodu ise L03.0 olarak bilinmektedir.
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım. Yorumlarınızı bekliyorum.
(Bu yazı ilk defa 8 Nisan 2017 tarihinde yazılmıştır. Ardından 30 Haziran 2021 tarihinde güncellenmiştir.)
