Koyu İdrar Neden Olur? İdrar Rengi Çeşitleri

Tıbbi Kontrol : Bu yazı tıbbi açıdan Dr. Erhan Yavuz tarafından kontrol edilmiştir. ✔️ İçerik Politikası

Koyu idrar renkleri genellikle böbrek bozukluklarıyla ilişkilidir. Normal idrar rengi kehribar sarısı veya sarının parlak tonlarıdır. İdrar vücutta tüketilen maddelerin artıklarının bir birleşimidir. Vücudumuzun o gün ki durumuna göre değişiklik göstermekte ve farklı renklerde olabilmektedir.

koyu renkli idrar
Koyu renkli idrar neden olur ile ilişkili görsel. Çeşitli idrar renklerini görmektesiniz.

Sabah idrarı biraz daha koyu olmaktadır. Gün içerisindeki idrar renkleri ise sıvı tüketiminin cinsine ve miktarına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

İdrarın koyu renkli olmasının 2 tip nedeni vardır.

Koyu Renkli İdrar Nedenleri

Düşük Sıvı Tüketilmesi

Sabah uyandığınızda aşırı koyu idrar çıkarıyorsanız bu genelde düzensiz olarak veya az su içilmesinden kaynaklanmaktadır. Genelde bu idrar tipi sağlıksız bir yaşam biçimini işaret etmektedir.

Artmış Fiziksel Aktivite

Ağız yoluyla alınan sıvının vücutta işlendikten sonra geri atılması deri yoluyla terleme ve idrar yoluyla atılım şeklinde olur.

idrar koyulugu nedenleri
Şekilde idrar koyuluğuna hematüri adını verdiğimiz idrarda kan olması durumu neden olmuştur. Soldaki normal idrar rengine oldukça yakındır.

Özellikle yaz aylarında yüksek sıcaklıklı iklim şartları ve aşırı artan egzersizler vücuttaki sıvının yüksek bir bölümünün terleme yoluyla atılmasını sağlarken, idrar yoluyla atılan sıvı miktarında azalmaya ve renginde koyulaşmaya neden olmaktadır.

Uzun Süreli İlaç Kullanımı

Bazı ilaçlar özellikle laksatifler, nitrofuran türevi ilaçlar, tüberküloz ve sıtma ilaçları uzun süreli kullanıldıklarında idrar renginde koyulaşmaya neden olmaktadırlar. Laksatifler genelde kabızlık semptomu olan hastalıklarda kullanılırlar. Bunlar dışkının daha yumuşak olması için vücuttan atılması gereken suyu, vücut içinde tutan ilaç grubudur. Bu ilaçların etkisiyle bağırsaklarda biriken su atılamayacak ve idrarda koyuluk durumuna sebebiyet verecektir.

Bazı Ürünlerin Sürekli Kullanılması

B ve C vitamini gibi laksatif özellikleri bulunan vitaminlerin uzun süre devamlı olarak kullanılması neticesinde de idrar renginde koyulaşmalar görülebilmektedir.

Koyu Renkli İdrar : Patolojik Nedenler

Koyu Kahverengi Renkte İdrar

Genelde karaciğer ve safra hastalıklarını işaret eden bir idrar rengidir. Bu tip renk en çok safra yolunun tıkanması anlamına gelen kolestaz durumlarında olmaktadır.

Koyu Sarı Renkte İdrar

Yüksek tuz miktarı ve ürik asit miktarının fazla olmasıyla ilişkilidir. Mesane ve böbrek gibi ürogenital sistem hastalıklarında ortaya çıkan bir durumdur.

Kırmızı Kan Renginde İdrar

Hematüri adını verdiğimiz idrarda kan görülmesi durumu altta yatan bir patolojinin habercisidir. Mesane ya da böbrek hastalıklarında görülmesi olasıdır.

Bulanık Renkte İdrar

İdrarın bulanık olması hemen aklımıza enfeksiyon mu şüphesini getirmektedir. Enfeksiyonlarda sıklıkla idrar bulanıklaşır. Böbrekte bir patoloji olduğunu ya da taş oluşumunu göstermektedir.

Hangi Hastalıklarda Koyu Renkli İdrar Görülür?

renkli idrar
İdrar koyuluğu bir takım hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.

Aşağıdaki hastalıklarda idrar renginde koyulaşma görülebilmektedir:

  • Hepatit ve Çeşitli Nedenlere Bağlı Siroz
  • Safra taşları ve sarılık
  • Hemolitik anemiler
  • Mesane kanseri
  • Böbrek kanseri
  • Ürogenital sistem enfeksiyonları
  • Karaciğer ve Pankreas Kanserleri
  • Böbrek Taşları
  • Polikistik böbrek hastalıkları
  • Vaskülitler
  • Glomerulonefritler
  • Goodpasture sendrom unda
  • Porfiria larda
  • Tirozinemi lerde
  • Hemakromatoz larda
  • Şistomiyazis te
  • Zehirlenme ve yaralanmalarda görülebilmektedir.

Kırmızı ve Pembe Renkli İdrar

Havuç, böğürtlen ve pancar gibi gıdaların sıkça tüketilmesi neticesinde idrar renginde hafif kırmızıya çalma durumu olabilir. Aynı durum fenazopiridin ve rifampin gibi bazı ilaçların yan etkisi olarak ta görülebilir. Herhangi bir nedenle idrarınızda kırmızıya dönme hissediyorsanız derhal hekiminize başvurmalısınız. Bu durum altta yatan prostat sorunlarının, genitoüriner sistem tümörlerinin ve idrar yolu enfeksiyonunun bir belirtisi olabilir.

Turuncu Renkli İdrar

Eğer idrar rengi turuncu ise yüksek dozda B vitamini desteği almış olabilirsiniz. Yine yukarıda bahsettiğimiz ilaçların bir yan etkisi olarak ta ortaya çıkabilir. Rengin sertliğine bakarak karaciğer ya da safra hastalıklarıyla ilişkili olup olmayacağı konusunda fikir yürütülebilir.

Mavi ve Yeşil Renkli İdrar

Bu tipteki renkler genellikle dışarıdan alınan besinlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Aldığınız besinlerde veya kullandığınız ilaçlardaki boya maddelerinin rengin oluşumunda katkısı vardır. Bazı nadir görülen hastalıklarda idrar rengi maviye ya da yeşile dönebilir. Bu yüzden böyle bir durumla karşı karşıya kalırsanız derhal hekiminize gitmelisiniz. Kısaca idrarda mavi yeşil idrar görülmesinin üç temel sebebi vardır :

  1. Boya maddeleri : Bazı besinler ve ileri görüntüleme tekniklerinde verilen kontrast maddeler neden olabilir.
  2. İlaçlar : Amitriptilin, indometazin ve propofol gibi ilaçlar neden olabilir.
  3. Tıbbi Durumlar : Ailesel benign hiperkalsemi, mavi çocuk bezi sendromu ve idrar yolu enfeksiyonları neden olabilir.

Köpüklü İdrar Görülmesi

İdrarınızın rengi ne olursa olsun eğer köpüklü görünüyorsa bu durum altta yatan böbrek hastalıklarının bir habercisi olabilir. Lütfen bu durumda hemen hekiminize danışınız.

Siyah Renkli İdrar

İdrarda siyah tortu ve tanecikler bazı destek tedavileri veya ilaç alımlarının yan etkisi olarak görülebilmektedir. Bu ilaçlar şunlar olabilir : nitrofurantoin, metronidazol, bazı laksatifler, sorbitol ve fenol türevi bazı ilaçlar.

Mor Renkli İdrar

İdrarın mor renkte olması oldukça nadir görülen bir durumdur. Bu duruma sebebiyet veren durumların başında mor mesane sendromu gelir.  Yüksek dozda bakteri üremesi ile ilişkilidir. Kateter değişimi ve antibiyoterapi sonrasında normale döner.

Şimdi yorum bölümünden veya mail yoluyla sorduğunu bazı sorulara madde madde açıklık getirelim:

Beyaz Renk İdrar Görülmesi

İdrar rengi beyaz olan bireyler sıklıkla sıvı tüketiminde yüksek oranda atırmışlardır. Eğer sıvı tüketiminde herhangi bir artış olmadığı halde beyaz renkli idrar durumu söz konusu ise bu tablo çeşitli böbrek ve karaciğer hastalıklarıyla ilişkilendirilebilir. İdrarınızda beyazlaşmayı saptadığınızda derhal hekiminize başvurup durumu anlatmanızda fayda olacaktır.


Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerimizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağız.

UYARI: Bu makale, bir doktor tarafından yazılmış ve profesyonelce incelenmiştir. Sağlık ve tıp alanında genel bilgilendirme amacı taşır ancak kişisel tıbbi önerilerin yerine geçmez. Özel sağlık durumlarınızı değerlendirmek ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi almak için lütfen bir sağlık kuruluşuna başvurun. Profesyonel sağlık ekibimizi incelemek ve editöryal sürecimiz hakkında bilgi sahibi olmak için tıklayınız.

Photo of author

Dr. Erhan Yavuz

Diploma - Sertifika - Özgeçmiş

2016 yılında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde eğitim hayatımı tamamladım. İlk görev yerim olan Erzurum'un Narman ilçesinde Narman İlçe Devlet Hastanesi'ne atandığımda zorlu günler benim için başladı. Acil serviste doktor olarak çalışmak, canlara dokunmak güzeldi ancak kendimi tekrarlamaya başladığım hissi beni rahatsız ediyordu. Başarılı işler yapmanın ötesinde daha fazla kişiye ulaşmak ve kitlelere seslenmek gerektiğini düşünmüştüm hep. İşte tam da bu düşünceli zamanlarda atıldı temelleri Doktordan Haberler'in. Ben farklı farklı devlet hastanelerinde, sağlık kurumlarında gezerken bloğum dediğim bu siteden her geçen gün daha fazla kişiye hitap etmeye başladım. 2024'e girdiğimiz bu günlerde artık her gün binlere ve onbinlere ulaşmanın mutluluğu içerisindeyim. Bıkmadan usanmadan ziyaretçilerimin sorduğu sorulara doktor kimliğimle cevap vermeye devam edeceğim. Yüzbinlere, milyonlara ulaşmak dileğiyle :)

Sitemize yorum yazarak Yorum Politikası kurallarını kabul etmiş sayılırsınız. Yorumlarınızda asla tıbbi tavsiye vermeyin. Gerçek bir sağlık profesyoneli olsanız bile hastayı muayene etmeksizin vereceğiniz bilgilerin hastaya zarar verebileceğini unutmayın.

“Koyu İdrar Neden Olur? İdrar Rengi Çeşitleri” üzerine 30 yorum

  1. Sabah uyandıgımda sol böbregimde agrı hissettim lavaboya gittim idrarım koyu kahverengiydi şuan ise oturamıyorum sizce ne olabilir

    Yanıtla
  2. sol böbrekte kortikal kist,orta bölümde 1,4 cm boyutta kist komşuluğunda taş ile uyumlu olabilecek ancak kiste ait cidar kalsifikasyonundan ayırımı yapılamayan ekojenite mevcuttur.Sol böbrek toplayıcı sistemde grade ı-ıı dilatasyon izlenmektedir. YAŞIM,71

    Yanıtla
  3. Merhaba doktor bey benim eşim 2 ay önce doğum yaptı. Doğum dan sonra tansiyonu yükseldi ve bir dahiliye ciye gittik oda eşime tansiyon hapı yazdı günde 3 tane 2 hafta sonra eşimin idrari koyulaştı gözleri sarardi ve biz tekrar doktora gittik kan ve idrar tahlilleri birde ultrasyona gönderdi sonuçlara bakınca karaciğer sarılığı var dedi toksit hepatit ve bizi Ankaraya sevk etti korkulacak bişey varmı yokmu. Şimdiden teşekkür ler

    Yanıtla
  4. Benim üç buçuk yaşında kızım var gün de bir yada iki kez idrar yapıyor ama yaptığı zamanda yarım kilo yapıyordur neden az idrara çıkıyorum gün de kaz kere yapması normaldir

    Yanıtla
  5. Kizim 1 yaşında. Bazen bezinde tortu gibi değilde böyle toz toz bazı kahverengi renkte kristaller oluyor. Resimleri mail adresinize gonderdim Yardımcı olursanız sevinirim

    Yanıtla
  6. Doktor bey idrarim da yanma oluyor ve baazi sabahlari cok koyu isiyorum. Cok koyu isedigim zamanlarda yanma da cok siddetli oluyor. Kahverengi idrar seklinde degil tam olarak

    Yanıtla
  7. Yazı için teşekkürler. Sabah idrarında koyu kahverengi olması neleri gösterebilir? Sadece sabah idararı koyu kahverengi.şimdiden teşekkürler

    Yanıtla
    • Hocam iki gündür küçük idrarim aynı kola renginde ve sol tarafimda karın boşluğunda ara ara ağrı var nedeni ne olabilir saygılar hocam

      Yanıtla
  8. İlginize simdiden teşekkürler,4 ay once idrar koyu kahve,kola gibiydi doktora gittim film,ultrason idrar tahlili yapildi sadece idrarda kan gorurdu o siralarsa asiri spora baslamistim ona yoruldu ama kum dokme tas de olabiliyormus buna sebeb coraspin kullaniyorum kum tas dokumu kanallari tahlis edip kanama yaptirilmi ve bu ilac yuzunden iyilesme uzarmi,cunku az su icince hala koyu sari oluyir idrar

    Yanıtla
  9. Iyi gunler ben yaklaşık iki senedir psikiyartis tedavisi görüyordum iylestim ilaclari bir aydir kullanmiyorum bunun yaninda bagirsak kurdum var ve idrarim uzun suredir asiri koyun renkte bagirsak kurduyla bir iliskisi var mi

    Yanıtla
    • Bağırsak kurdu ile idrar renginin doğrudan bir bağlantısı yüksek olasılıkla yoktur. Ancak bağırsak kurdu oluşumuna sebebiyet veren patolojik durumun ya da bağırsak kurdunun neden olduğu patolojik bir hadisenin sonucunda idrarınız koyulaşmış olabilir. Ayrıca ramazan aylarında su tüketimi genel olarak azaldığı için buna bağlı koyulukta görülebilmektedir.İdrar koyuluğunun detaylıca araştırılmasını isterseniz aile hekiminize başvurarak idrar tetkiklerinizin yapılmasını isteyebilirsiniz.
      Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.

      Yanıtla
  10. Koyu Renkli İdrar özellikle sabah koyu geliyor. Dediğiniz gibi gece tükettiğim içeceklere bağlı olarak değişiyor.

    Yanıtla
  11. bu güne kadar 3 kere böbrek taşı düşürdüm bazen bende de idrar rengi koyulaşabiliyor acaba doktora mı çıksam?

    Yanıtla
  12. Merhaba hocam öncelikle sorularımızı cevaplandirdiginiz için teşekkür ederiz sabahları aşırı derecede idrarım sarı geliyor sorun nedir acaba ne yapmam gerekli zarari varmidir.

    Yanıtla
    • Merhaba, geçmiş olsun.
      İdrar renginizin sabahları aşırı sarı olması bir takım ürogenital hastalıkların habercisi olabilir.
      Ancak hastalık düşünmeden önce günlük su tüketiminizin düzenli ve yeterli ölçüde olmasına dikkat ediniz.
      Su tüketiminizi düzenledikten sonra bu şikayetiniz devam ederse bir Üroloji hekimine görünmenizde fayda olacaktır.

      Yanıtla
    • Bitkisel destek tabi ki alabilirsiniz ama koyuluğun temel nedenini belirlemek için öncesinde bir uzman hekime muayene olmanız,sağlınız açısından faydalı olacaktır.

      Yanıtla
  13. sıvı tüketimi idrar koyuluğu ile direkt alakalı sanırım, aşırı sıvı tüketmeme rağmen idrarım yine koyu oluyor anlayamadım ağrı yok,

    Yanıtla

Yorum yapın