Gaitada Gizli Kan Testi Nedir?
Gaitada gizli kan testi ya da diğer deyişle GGK testi, insan dışkısında gözle görülmeyen ancak varolan kanın tespit edilmesini sağlayan önemli bir tıbbi testtir. Normal şartlarda insan dışkısında kan olmaz. Ancak bazı durumlarda gözle görülemeyen kan dışkıda bulunabilmektedir. Bu test gözle görülmeyen ancak dışkıda var olan kanı tespit etmek için yapılmaktadır.
Hastalık genel olarak sindirim sisteminde gerçekleşmiştir ve bu nedenle gözle görülemeyecek kadar kan dışkıda bulunabilmektedir. Gaitada gizli kan görülmesi ne anlama gelir ve gaitada gizli kan tespit pozitif ve negatif değerlerinin anlamı nedir bilinmesi önem arz etmektedir.
Gaitada Gizli Kan Testi Neden Yapılır?
En sık olarak sindirim sistemindeki kanser ve bazı diğer hastalıkların tespiti ve tedavi sürecinin takibi için yapılmaktadır. Çeşitli yaş aralıklarında bu durum görülebileceği gibi en riskli yaş her cinste 50 yaş ve üzeridir. Bu yaşlardaki bireylerde her yıl en az 1 kere bu testi yapmaları önerilir.
Bireylerde görülen demir eksikliği veya anemi durumlarının açıklanamadığı durumlarda da teste başvurulur. Sindirim sistemimizdeki poliplerin ve divertiküllerin gerektiği durumlarda taranması içinde kullanılan bir testtir. Mide kanaması şüphesi bulunduğunda tetkikleri doğrulayıcı test olarak da kullanılır. Özet olarak:
- Kolon kanseri taraması: Gaitada gizli kan testi, kolon kanserinin erken teşhis edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
- Diğer sindirim sistemi hastalıklarının teşhisi: Gaitada gizli kan testi polipler, inflamatuar bağırsak hastalığı (İBH), divertiküloz ve hemoroid gibi diğer bazı sindirim sistemi hastalıklarının da teşhis edilmesine yardımcı olabilir.
- Diğer hastalıkların teşhisi: Gaitada gizli kan testi bazı diğer hastalıkların da teşhis edilmesine yardımcı olabilir.
Gaitada Gizli Kan Testi Negatif Ne Anlama Gelir?
Gaitada testi yapıldıktan sonra eğer sonucunuz negatif olarak çıkmışsa bu durumda dışkıda kana rastlanmadığı tespit edilmiş demektir. Eğer başka bir belirti yoksa bu durumda test kabul görür. Ancak haftalık takip ediliyorsa doktor belirli aralıklarla testin tekrar yapılmasını isteyerek sonucun doğruluğunu artırmak isteyebilir.
Yapılan testin sonucu negatif olduğunda kanama belirtilerinin bağırsaklarda veya diğer sindirim sisteminde görülmediği anlamına gelir. Bu durumda kanama kaynaklı bir ciddi sağlık sorunu olduğu düşünülmez.
Gaitada Gizli Kan Testi Pozitif Ne Anlama Gelir?
Testin sonuçları pozitif olarak sonuçlanmışsa dışkıda gizli kanın olduğu tespit edilmiş demektir. Bunu anlamı ise sindirim sisteminde oluşan bir rahatsızlığın olduğudur. Test uzman doktor tarafından çok iyi bir şekilde yorumlanmalı, gerekirse farklı testler yapmalı ve kanın neden olduğu hastalık doğru bir şekilde tespit edilerek doğru tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.
Özetle dikkat edilmesi gereken durum kanın bağırsaklardan veya sindirim sisteminden geçtiğini ve dışkı ile atıldığını gösterir. Pozitif bir GGK sonucu potansiyel olarak ciddi bir sağlık sorunun varlığını işaret edebilir. Bu nedenle önemli bir durumdur.
Gaitada Gizli Kan Testi Pozitif Çıkma Nedenleri?
Pozitif sonuç alınmasının birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenle test iyi yorumlanmalıdır. Alttaki tabloda genel bir bilgi vereceğim.
| Nedenler | Açıklama |
|---|---|
| Bağırsak Hastalıkları | Kolon veya rektum bölgesindeki lezyonlar, polipler veya diğer hastalıkları içerir. |
| Kanserler | Kolorektal kanser gibi ciddi durumları içerebilir. |
| Mide Ülseri | Ülserler mide veya bağırsak duvarını tahriş edebilir. |
| Sindirim Sistemi Enfeksiyonları | Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar bağırsak mukozasında bazı sorunlara yol açarak kanama yapabilir. |
| Hemoroidler | Hemoroidler, rektum veya anüs bölgesindeki damarlarda şişmeye neden olabilir. Makat kanaması yapabilir. |
| Gastrit | Mide iç yüzeyindeki iltihap veya tahriş kanamaya sebebiyet verebilir. |
| Yüksek Demirli Besinler | Bazı demir içeren gıdalar yanlış pozitif sonuçlar doğurabilir. |
Polipler
Parmaksı mukozal uzantılar olan polipler çeşitli nedenlerden dolayı kansere dönüşebilmektedir. Bağırsaklarda iyi huylu olarak oluşan tümörler de dışkıda kan görülmesine neden olabilmektedir.
Kanser
Dışkıda gizli kan görülmesi farklı kanser türlerine bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Mide ve kolon kanseri durumlarında dışkıda kan görülmesi olası nedenlerdir. Özellikle kolon kanserinin erken teşhisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Sağ kolon kanserinde gözle görülemeyecek seviyelerde sızıntı şeklinde kanamalar olduğu için bu kanamalar kolay tespit edilemez. Gaitada gizli kan testi ile tespit edilebilmekte ve böylelikle erken teşhis yapılabilmektedir. Yaşanılan sızıntı kişide anemi ve demir eksikliğine neden olabilmektedir.
Mide Ülseri Kanaması
Dışkıda görülemeyen kan sindirim sisteminden gelen sızıntılar ile oluşur. Mide ülseri nedeni ile oluşan kanamalarda sızıntı şeklindedir ve gözle tespit edilemediği için Gaitada testi yapılır. Ayrıca ülser ileri seviyelere ulaşmışsa ciddi kanamalarda görülebilmektedir.
Divertikül
Genel olarak uzun süre kabızlık şikayeti bulunan kişilerde divertikül görülebilmektedir. Bağırsak duvarlarının zaman içerisinde şişerek balonlaşması ve bu balonlaşma neticesinde sızıntı şeklinde kanaması görülebilir.
İskemit Kolit
Bağırsaklara yeterli kan gitmediğinde bağırsaklarda bozulmalar meydana gelir. Bağırsaklarımızı besleyen damarlarda tıkanıklıklar, daralmalar nedeni ile kan akışı azalır ve gizli kan sızıntıları oluşabilir. Bu hastalıkta dışkıda kan görülecek seviyede de olabilir.
Karın travmaları, bağırsakta oluşan enfeksiyonlar, damar iltihapları, fıtık gibi birçok hastalık neticesinde gizli kanamalar görülebilmektedir.
Gaitada Gizli Kan Testi Nasıl Yorumlanır?
Test sonuçları tek başına her zaman teşhisin konulması için yeterli olmayabilir. Pozitif sonuç alınması kişinin kesin hasta olduğunu göstermeyebilir. Basit bir diş kanamasından dolayı yutulan kan dışkıda gizli kan olarak görülebilir. Negatif sonucun çıkması da hastalığın tamamen olmadığı anlamına da gelmeyebilir. Örnek olarak bağırsaklarda oluşan hastalık nedeni ile testin yapıldığında kanamanın olmaması testi negatif çıkaracaktır. Burada yapılması gereken en doğru davranış ise testin yorumlanmasını uzman doktora bırakmaktır.
Negatif Sonuç
- Negatif bir sonuç, dışkıda gizli veya okült kanın tespit edilmediği anlamına gelir.
- Kanamanın dışkı ile ilişkilendirilmediği veya kanamanın çok düşük seviyede olduğu durumları işaret edebilir.
- Negatif çıksa dahi ciddi sağlık sorunları olmadığı anlamına gelmez.
Pozitif Sonuç
- Pozitif bir sonuç, dışkıda gizli veya okült kanın tespit edildiği anlamına gelir.
- Kanamanın kaynağını belirlemek için daha fazla değerlendirme veya ileri tetkik gerektirir.
- Bu sonuç ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olarak değerlendirebilir.
Gaitada Gizli Kan Testi Yalancı Pozitif
Bazı durumlarda dışkıda kan olmadığı halde testte pozitif sonuç çıkabilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak içinse test öncesinde en az 7 gün önceden ağrı kesici almayı bırakmalı, içerisinde yüksek oranda C vitamini barındıran besinlerinde tüketilmemesi önerilir. Testten en az 3 gün öncesinde de kırmızı et veya ciğerin tüketilmemesi de gerekebilir. Ayrıca diğer olası nedenler tablodadır:
| Nedenler | Açıklama |
|---|---|
| Diyet | Yüksek demir içeren yiyecekler sonucu etkileyebilir. |
| C vitamini takviyeleri sonucu etkileyebilir. | |
| Menstrüasyon | Kadınların menstrüasyon dönemlerinde yaşadığı kan kaybı sonucu etkileyebilir. |
| İlaçlar | Gastrointestinal sistemde tahrişe veya kanamaya neden olabilen ilaçlar sonucu etkileyebilir. |
| Sindirim Hastalıkları | Bazı sindirim sistemi rahatsızlıkları sonucu etkileyebilir. |
| Diğer Nedenler | Laboratuvar yöntemleri, numune toplama hataları veya teknik problemler sonucu etkileyebilir. |
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım. Yorumlarınızı bekliyorum.
(Bu yazı ilk defa 26 Mayıs 2018 tarihinde yazılmıştır. Ardından 7 Kasım 2023 tarihinde güncellenmiştir.)
