Çoğu sağlık profesyoneli olmayan bireyler anal bölgede ortaya çıkan semptomların hemen hemen hepsini hemoroide yani basur hastalığına bağlamaktadır. Bu kişiler anal bölge şikayetlerinin hemoroid dışında anal fissür, anal apse, kondiloma veya cilt enfeksiyonu gibi nedenlerden ötürü ortaya çıkabileceğini bilemeyebilirler. Bu noktada zeki bir doktor ve klinisyen hastanın şikayetlerini dinleyip muayenesini yaptıktan sonra ancak hemoroid teşhisi koyabilir. Peki basur muayenesi nasıl yapılır? Detaylar yazımızın devamında.
İlk Adım : Anamnez Hasta Öyküsü
İlk adım olarak hasta genel cerrahi, proktoloji gibi basuru inceleyen bölümlerin birinden randevu aldıktan sonra muayene olmaya gider. Muayene sırası hastaya geldiğinde genel cerrah ya da proktolog hastanın şikayetlerini dinlemeye başlar.
Hemoroid Nedir?
Makat çevresi ve retumun alt kısımlarında bulunan damarların varistik özelliklerle şişmesi sonucu oluşan hastalığa basur yani hemoroid denir. Bu hastalığın oluşmasında birçok etken vardır. Ancak bazı durumlarda herhangi bir neden olmadan da görülebilmekte ve nedeni tespit edilememektedir. İki çeşit hemoroid vardır. Anüs dışında ve cilt altında bulunanlara eksternal hemoroid denir. Kalın bağırsağın son kısmı olan rektumda basur görülüyorsa da internal hemoroid denir.
Temel olarak anamnez aşamasının amacı hastanın şikayetlerinin farkına varmaktır. Muayene öncesi hastanın kendini doğru ve eksiksiz anlatması çok kıymetlidir. Bu nedenle her doktor önce hastasını ve şikayetlerini özenle dinler. Bazı durumlarda hekimler teşhislerini bu aşamada koyarlar ve muayene ile teyit ederler.
Hemoroid Muayenesi
Anamnezi alınan ve öyküsü dinlenen hastanın artık muayenesinin yapılma zamanı gelmiş demektir. Muayene için öncelikle hastaya doğru pozisyon aldırılmalıdır. Hasta sedye üzerine çıkarılmalı ve uygun pozisyonda beklemelidir. Genelde hastalar için genel cerrahların sık olarak kullandığı iki pozisyon bulunmaktadır.
Basur Tedavisi Genel Olarak Nasıldır?
Basur tedavisi, hastalığın evresine bağlı şekillenir. Hastanın basur evresi başlangıç ise erken tanının verdiği imkan ile ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. İlaç tedavisi kesinlikle çözüm olmamakta ancak hastalığın ilerlemesini engellemekte büyük rol oynamaktadır.
Eğer hastalığın ilerlemesi durdurulamamışsa veya hastanın teşhis edildiğinde ileri evrelerde ise bu durumda cerrahi operasyon veya lazer tedavisi uygulanarak sorunlu olan damarlar alınır. Bu şekilde tedavi edilebilir olan hastalığın tekrarlama riski bulunduğu için kişi tedavi sonrasında yaşantısına çok dikkat etmeli ve doktorun tavsiyelerine uymalıdır
Basurun Elle Muayenesi
Muayene öncesinde doktorunuz sizden sedyenin üzerine çıkarak diz dirsek pozisyonu adı verilen pozisyonu almanızı isteyecektir. İşte basur muayenesi pozisyonları:
Bazı durumlarda hastalar üstteki görseldeki konumlanmanın yerine aşağıdaki görseldeki gibi konumlandırılabilirler. Bu durum hekimin hastayı muayenesi neticesinde belli olacaktır. Bir diğer basur pozisyonu ise alttaki gibidir.
Basur Hangi Belirtileri Verir?
İki farklı basur türü olduğu için belirtilerde bu basur türlerine göre kategorize edilmektedir. İnternal basur görülen kişilerde genel olarak görülen belirtiler dışkılama sırasında parlak kan görülmesinin yanı sıra basur, makattan sarkabilmektedir. Dışarı sarkmayan basurlar genel olarak pek ağrı duyulmasına neden olmaz. Ancak dışarı çıkan basurlarda ağrı görülür.
Eksternal basurda ise anüsün çevresinde oluşan rahatsızlık hissinin yanı sıra şiddetli kaşıntılar görülür. Kaşıntıların yanı sıra şişlikler ve ağrılı yumrular görülebilir. Bu basur türünde de dışkıda kan görülebileceği gibi özellikle oturulduğunda ağrının arttığı görülür. Bu belirtiler belirli zamanlarda kaybolabileceği gibi kaşımak ve bu bölgeleri zorlamak durumu daha da kötüye götürebilir.
Basur hastalığın teşhis edilmesi için çoğu zaman parmak ile yapılan muayeneler yeterli olabilmektedir. Parmağın anüsün içine doğru sokulması ve elle muayenenin gerçekleşmesi esnasında hastanın kendini kasmaması çok önemlidir. Hasta rahat olmalı ve muayeneyi zorlaştırmamalıdır. Hastanın rahat olduğunda hem hekim için hem de hasta için çok kolay ve kısa süren bir süreçtir.
Basurun Anoskop ile Muayenesi
Bazen hekimler elle muayeneyi yeterli görmeyebilir. Bu gibi durumlarda anoskop adı verilen alet yardımıyla anal bölge detaylıca incelenir ve hemoroid muayenesi tamamlanır. Anoskopun nasıl bir alet olduğu ve anoskop muayenesinde anüsün nasıl göründüğünü daha net kavrayabilmeniz için aşağıya ilgili görselleri bırakıyorum.
Basur Neden Olur?
Basurun ortaya çıkmasında birçok sebep sayılabilir. Yaş, cinsiyet, yaşam şartları bu hastalığın ortaya çıkmasında oldukça etkili olmaktadır. Kabızlık basurun ortaya çıkmasındaki en önemli nedenlerden biridir. Posasız gıdaların çok tüketilmesi, yeterli sıvı alınmaması gibi nedenlerden dolayı bağırsak hareketlerinde yavaşlamalar oluşur ve buda kabızlığa neden olur. Bu nedenlerden dolayı dışkıda sert olmaktadır. Kabızlık nedeni ile ıkınma sonrasında makat bölgesi zarar görebilmektedir. Anüsteki damarlardaki zayıflama ise damarların genişlemesine yol açarak basurun ortaya çıkmasına neden olur.
Spor Yapmak Basur Yapar mı?
Spor yapmak veya yapmamakta basura neden olabilmektedir. Hareketsiz bir hayat süren kişilerde kabızlık gibi sorunların görülebileceği gibi yeterli kan dolaşımının olmaması ile basur ortaya çıkabilir. Bu durumun tam tersi olarak kişi ağır sporlarla ilgileniyorsa bu da basura neden olabilmektedir. Spor yapan kişi makat bölgesinin zorlanacağı sporlar yapıyorsa, ağırlıkları kaldırırken ıkınma meydana geliyorsa bu durumda basurun oluşmasına neden olur. Spor dengeli bir şekilde yapılmalıdır.
Basur Muayenesi için Hangi Doktora Gidilir?
Basurun muayene edilebilmesi ve teşhis alması için gidilebilecek bölümlerin arasında genel cerrahi, proktoloji ve gastroenteroloji bulunmaktadır. 2022 yılında ülkemizde hastalar en sık olarak genel cerrahi ve proktoloji bölümlerine muayene olmaya gitmektedirler. Bu bölümlerle ilgili olarak bilgi almak için hemen alttaki butonlara tıklayınız.
Basur Muayenesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Makata Doktor Nasıl Bakar?
Yazımın önceki bölümlerinde bahsettiğim gibi doktor uygun pozisyona getirdikten sonra görsel olarak bakabilir, elle muayene yapabilir ya da anoskop kullanabilir.
Uygun pozisyonda el ile popo yanaklarını gerdirerek detaylı bir şekilde muayenesini yapar.
Doktor Basuru Nasıl Anlar?
Uygun pozisyona gelen hastanın makat bölgesinde yanaklar gerdirildikten sonra elle muayene ederek basur olup olmadığını anlayabilir. Ele gelen şişlik varsa onun incelenmesi neticesinde doktor basur olup olmadığını tespit edecektir.
Makat için Hangi Doktora Gidilir?
Makat hastalıkları için gidilmesi gereken bölüm hakkında detaylı bilgiler verdiğim yazıma ulaşmak için hemen alttaki linke tıklayınız.
Aile Hekimi Basura Bakar mı?
Aile hekimi basur hastalığına şikayetleriniz doğrultusunda bakabilir. İlk muayenenizi yapabilir ardından sizi sevk edebilir. Yani özetle aile hekiminiz bakabilir.
Anoskopi Acıtır mı?
Makat muayenesi için kullanılan anoskop makata yerleştirilir. Bu işlem acılı bir işlem değildir. Hafifçe varlığı hissedilir ancak makat şişliği ve ağrısı olan hastalarda biraz daha ağrı hissedilebilir.
Rektal Muayene Acıtır mı?
Rektal bölgenin muayenesi çok acılı bir işlem değildir. Güvenle ve enişe etmeden muayenenizi olabilirsiniz.
Basur Elle Hissedilir mi?
Basur muayenesi sırasında hekim anüs bölgesini elle muayene gerçekleştirdiği sırada bazı basurlar el ile çok net hissedilir ancak tüm basurlar hissedilecek diye bir kaide yoktur.
Basur Muayenesi Ne Kadar Sürer?
Basur muayeneleri genel olarak insanların utangaçlık duyduğu muayenelerdir. Bu nedenle de muayenenin ne kadar sürdüğü merak konusu olmaktadır. Genel olarak basur tespiti için muayene 10 ile 15 dakika arasında sürmektedir.
Kaynakça: 1. Hemorrhoids Clinical Presentation: History, Physical Examination, Grading of Internal Hemorrhoids (medscape.com) - Erişim Tarihi: 09.02.2022 - Arşiv Görüntüsü 2. Review of Hemorrhoid Disease: Presentation and Management (nih.gov) - Erişim Tarihi: 09.02.2022 - Arşiv Görüntüsü 3. Classification and guidelines of hemorrhoidal disease: Present and future (nih.gov) - Erişim Tarihi: 09.02.2022 - Arşiv Görüntüsü (Bu yazı ilk defa 7 Haziran 2018 tarihinde yazılmıştır. Ardından 9 Şubat 2022 tarihinde güncellenmiştir.)
